سافت‌گذر: غول‌های سخت‌افزار در تاریخ رایانه – بخش اول

به گزارش سافت‌گذر ؛ رایانه‌‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها تاریخ پرفراز و نشیبی را طی کرده‌اند تا به نقطه کنونی رسیده‌اند. شرکت‌های تولیدکننده سخت‌افزار بخش مهمی از این تاریخ چند ده ساله را تشکیل می‌دهند. می‌خواهیم طی هفته‌های آینده و در قالب یک سه‌گانه، چند برگ از این تاریخ را با هم ورق بزنیم.


صنعت رایانه‌‌های شخصی یک بازار مبتنی بر سخت‌افزار است و سرعت پیشرفت فناوری هم‌گام با گسترش حجم تولید در این بازار منجر به این شد تا ریسک آن به حداقل برسد. این صنعت با کمک پارامترهای طراحی و استانداردسازی به چیزی که الآن با آن مواجه هستیم، تبدبل شد. گستره این حوزه موجب شد تا آن‌چه در ابتدا فعالیتی تفننی برای علاقه‌مندان به فناوری بود، کم‌کم مجهز به استانداردهایی متقن و مدون شود تا جایی که تولید انبوه قطعات رایانه‌ها ممکن شد.

تشابه در جنبه‌های طراحی و تولید که صنعت رایانه‌های شخصی زاییده آن‌ها است، امروز نیز زمینه پیشرفت رایانه‌ها را فراهم می‌کند. تغییرات جزئی و تقلید از یک طراحی موفق از ویژگی‌های تصمیم‌گیری‌های کم ریسک هستند، در حالی که ایجاد یک تغییر اساسی در فلسفه طراحی، دربردارنده ریسک مالی است، چراکه هر تحقیق و توسعه‌ای باید منجر به شهرت برند و افزایش فروش بشود.

با این حال، تغییرات بنیادی در فلسفه طراحی می‌تواند منجر به تولد یک «نماد» طراحی نیز بشود.

چه چیز یک محصول را «نمادین» می‌کند؟ طراحی، کاربرد، ظاهر و نوآوری می‌تواند شما را تا نیمه راه ببرد، ولی این محصولات در عالم واقعیت چگونه خود را از رقبا متمایز می‌کنند؟ چطور می‌شود که رقبا به شکل گسترده‌ا‌‌ی از این محصولات کپی‌برداری می‌کنند؟ و چه می‌شود که تاریخ، این محصولات «نمادین» را در خاطر خود ثبت می‌کند؟


بخش اول از سه‌گانه «غول‌های سخت‌افزار در تاریخ رایانه» به مباحثی همچون رایانه‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها و همین‌طور پردازنده‌های مرکزی اختصاص دارد. می‌خواهیم ببینیم کدام شرکت‌ها توانسته‌اند نام خود را در تاریخ رایانه‌‌های شخصی برای همیشه ثبت کنند. با ما همراه باشید.

الف- رایانه‌ها و لپ‌تاپ‌ها

رایانه‌ شخصی «آی‌بی‌ام» مدل 5150
نه تنها شرکت «آی‌بی‌ام» IBM واژه «رایانه‌ شخصی» را ابداع نکرد، بلکه این شرکت حتی اولین شرکتی هم نبود که دست به تولید رایانه‌های شخصی زد. از اوایل ده 70 میلادی شرکت‌هایی از قبیل «میتس» MITS، «اسفیر» Sphere و «ایمسای» IMSAI کیت‌های بسیاری را تولید می‌کردند و این در حالی بود که شرکت‌های «اپل» Apple، «اس‌دابلیوتی‌پی‌سی» SWTPC، «هیولت پکرد» Hewlett-Packard، «تندی» Tandy، «آمیگا» Amiga و «کومودور» Commodore به تولید سیستم‌های یک‌پارچه می‌پرداختند.


با جهش فروش از 150 هزار واحد در سال 1978 به 724 هزار واحد در سال 1980، بالاخره تجارت رایانه‌ به عنوان یک غول صنعتی مورد توجه قرار گرفت.

پروژه ساخت رایانه‌های شخصی که در آن زمان «پروژه شطرنج» نامیده می‌شد، زنجیره‌ای از اتفاقات را به وجود آورد که تا به امروز صنعت رایانه‌های شخصی را تحت تأثیر خود دارد. از جمله این رویدادها، رواج یافتن پردازنده 8088 (32 بیتی) اینتل Intel، استفاده شرکت اینتل از ای‌ام‌دی به عنوان دومین منبع برای تولید تعداد کافی قطعات سخت‌افزاری و همچنین اقدام برنامه‌نویسی ناشناخته به نام بیل گیتس در تولید برخی نرم‌افزارها بود.

به گزارش سافت‌گذر ؛ تصمیم آی‌بی‌ام به منظور سرعت بخشیدن به بازار با کمک برون‌سپاری تولید قطعات به طور مستقیم باعث گسترش صنعت رایانه‌های شخصی شد.

در آن زمان، رایانه‌ای با مشخصات پایه یعنی پردازنده 4.77 مگاهرتزی، 16 کیلوبایت حافظه رم، 40 کیلوبایت حافظه رام، فلاپی‌درایو 160 کیلوبایتی، و صفحه‌نمایش سیاه و سفید، قیمیت معادل 1595 دلار داشت که تقریباً هم‌قیمت با یک رایانه «اپل تو» یا «اپل تو پلاس» Apple II/II Plus بود. با افزودن قطعاتی از قبیل رم 256 کیلوبایتی و کارت گرافیک 16 بیتی «سی‌جی‌ای» CGA قیمت رایانه‌ها تا 6000 دلار هم بالا رفت. حجم تولید شرکت آی‌بی‌ام در طول شش ماهه اول سال مجموعا به 50 هزار عدد و در طول یک سال به 200 هزار عدد هم رسیده بود.

«ماک 5» شرکت «فالکون نورث‌وست» Falcon Northwest Mach V
سازندگان سیستم‌های سفارشی همیشه نسبت به مشتریان خود یک رابطه حب و بغض داشته‌اند. یک قانون نانوشته هست که می‌گوید: «یک هوادار واقعی سیستم خود را از دل لیست‌ قطعات موجود بیرون می‌کشد.» اما از طرفی، خود شرکت‌های سفارشی هم بارها برای مشتریان، الهام‌دهنده بوده‌اند. رایانه «ماک 5» تولید شرکت «فالکون نورث‌وست» یکی از اولین و ماندگارترین رایانه‌های سفارشی از این نوع است.


در اصل این سیستم بر اساس بازی‌های شبیه‌ساز پرواز ساخته شد و قیمتی بسیار بالا داشت. نسل اول رایانه‌های ماک 5 یک پردازنده «486 دی‌ایکس» 486DX، کارت گرافیک « جنوا 8500 وی‌ال» Genoa 8500VL، رم 4 مگابایتی، سی‌دی‌درایو، دو فلاپی‌درایو، نمایشگر 14 اینچی SVGA و یک جوی‌استیک داشت و با قیمتی معادل 2800 دلار به فروش می‌رسید. این رایانه‌ها با رایانه‌‌های شخصی-تجاری ساخت شرکت‌های «کامپک» Compaq یا «گیت‌وی» Gateway قابل مقایسه بودند.

در سال 1997، ماک 5 در رقابت با محصولات شرکت‌های «ایلین‌ور» Alienware و «وودوپی‌سی» VoodooPC به یک غول 8500 دلاری تبدیل شد که مشخصات آن از این قرار بود: گرافیک قدرتمند «دایموند وایپر 330» Diamond Viper 330 برای اجرای نرم‌افزارهای دو بعدی و سه بعدی، گرافیک سه بعدی «کوانتوم آبسیدیان 100» Quantum3D Obsidian 100 با فناوری «اسکن جاگذاری خطی» SLI (فناوری شرکت «وودو» Voodoo) برای اجرای بازی‌های ویدیویی، درایوهای دوقلوی 4.5 گیگیابایتی «چیتا»ی شرکت «سی‌گیت» Seagate Cheetah با فناوری RAID 0، و یک پردازنده 1900 دلاری «پنتیوم دو 300» Pentium II 300 اینتل که روی مادربرد «440 ال‌ایکس» 440LX شرکت «ایسوس» Asus سوار شده بود.

با شلوغ‌تر شدن بازار و دسترسی بیشتر شرکت‌ها به مشتریان خانگی، رقابت ماک 5 با محصولات شرکت ایلین‌ور (مشخصا رایانه «پرداتور» Predator در سال 2003) و همچنین شرکت‌های «ولاسیتی میکرو» Velocity Micro، «اووردرایوپی‌سی» OverdrivePC و «پیوجت سیستمز» Puget Systems شدت بیش‌تری گرفت.

«اپل دو» Apple II


ماحصل تخصص و اشتیاق «استیو وزنیاک»، دیدگاه‌های آینده‌نگر «مایک مارکولا» و انگیزه پیشرفت تجاری «استیو جابز» باعث شد تا «اپل دو»ی شرکت اپل وارد رقابت شرکت‌های رایانه‌ای شود.

به گزارش سافت‌گذر ؛ تمایل «وزینیاک» به بازسازی بازی «بریک‌آوت» Breakout که او و "استیو جابز" برای کنسول «آتاری» Atari ساخته بودند، و همچنین ساخت بازی‌هایی که نقش رنگ و صدا در آن‌ها بیش‌تر باشد، موجب شد تا در طراحی «اپل یک» تغییراتی ایجاد کنند که نهایتاً منجر به ساخت رایانه «اپل دو» شد. «مارکولا» اصرار داشت تا در رایانه جدید، از فلاپی‌درایو استفاده شود تا کاربران تجاری بتوانند از فلاپی‌دیسک برای ذخیره اطلاعات و برنامه‌های مورد نیاز خود استفاده کنند. دیدگاه «مارکولا» از یک سو و مهارت «وزنیاک» در ساخت فلاپی‌درایوهایی که بعداً در اپل دو به کار رفتند از سوی دیگر، و همچنین اضافه کردن گزینه‌های مختلف برای افزایش حافظه اپل دو، موجب افزایش فروش این رایانه در محیط‌های تجاری و وابسته به «صفحه‌های گسترده» Spreadsheet شد. «ویزی‌کلک» VisiCalc برنامه‌ای که اپل برای کار با صفحه‌های گسترده داشت، ویژگی اصلی رایانه‌‌های غول‌پیکر تجاری را به رایانه‌های کوچک‌تر شخصی منتقل کرد که در آن زمان نسبتاً جدید بودند.

بین ژوئن 1977 تا دسامبر 1978 تعداد 20 هزار دستگاه «اپل دو» فروخته شد و این تعداد تا دسامبر 1993 که تولید آخرین نسل «اپل دو» یعنی «اپل دو ای» Apple IIe متوقف شد، به بیش از دو میلیون دستگاه رسید.

لپ‌تاپ «ثینک‌پد» شرکت «آی‌بی‌ام»  IBM ThinkPad
این محصول در اکتبر 1992 معرفی شد و یک ماه بعد در نمایشگاه فروشندگان رایانه «کامدکس» COMDEX در لاس‌وگاس ارائه شد. مدل 300 این دستگاه با پردازنده «کم‌مصرف» و 25 مگاهرتزی «386 اس‌ال» 386SL و مدل‌های 700 و 700 سی (486SLC) تاثیر بسیاری بر منتقدین و کاربران داشت که از قدرت، کارایی، و طراحی ساده و با شکوه برگرفته از چوب‌های ژاپنی به نام "شوکادو بنتو" Shokado Bento الهام گرفته بود.


طراحی مینامیلیستی کاملا سیاه رنگ و حسگر ترک‌پوینت TrackPoint قرمز رنگ و کلید‌های مقعر، کارکرد و ثبات بالای این محصول باعث شد تا در طول 18 سال عمر خود، شرکت‌های آی‌بی‌ام و لنوو بیش از 60 میلیون دستگاه از این لپ‌تاپ را به فروش برسانند که 100 عدد از این محصول در ایستگاه فضایی بین‌المللی به کار گرفته شده‌اند.

رایانه «دسک‌پرو 386» محصول شرکت «کامپک» Compaq Deskpro 386
تا اواخر سال 1984 شرکت آی‌بی‌ام  40 درصد از بازار رایانه‌های شخصی را در اختیار داشت. از آن‌جایی که رایانه شرکت آی‌بی‌ام متشکل از سخت‌افزارهای ساخت شرکت‌های مختلف بود، مونتاژ آن بسیار ساده و راحت بود. فقط تنها چیزی که در دسترس مونتاژکنندگان نبود چیپ «رام بایوس» BIOS ROM آی‌بی‌ام بود که ارتباط بین سخت افزار و سیستم‌عامل را برقرار می‌کرد.

 

«کامپک» Compaq اولین شرکتی بود که به مهندسی معکوس بایوس دست یافت که مورد قبول شرکت آی‌بی‌ام واقع شد. ماحصل این دستاورد، رایانه «دسک‌پرو 386» مجهز به اولین پردازنده قابل فروش شرکت اینتل یعنی «386 دی‌ایکس» 386DX بود. این محصول 7 ماه قبل از ارائه محصول شرکت آی‌بی‌ام روانه بازار شد. این رایانه‌ها دارای پردازنده 16 یا 20 مگاهرتزی، 40 تا 130 مگابایت حافظه هارددیسک، و قیمتی بین 6499 دلار تا 9000 دلار داشتند.

به گزارش سافت‌گذر ؛ شرکت کامپک توانست با استفاده از الگوی بازاریابی و و قیمت‌گذاری رقابتی آی‌بی‌ام، طی 13 ماه، یک میلیون رایانه‌ به فروش برساند. موفقیت این شرکت باعث شد تا سیلی از رقبا وارد این صنعت شوند. با پیدایش چیپ بایوس شرکت «فینیکس تکنالجیز» Phoenix Technologies که تنها 25 دلار قیمت داشت، شرکت‌های مختلف، صنعت رایانه‌های شخصی را گسترش  دادند و در نهایت شرکتی به نام «مایکروسافت» Microsoft جای آی‌بی‌ام را در این صنعت گرفت.

ب- پردازنده‌ها

«اینتل 8086» Intel 8086
اصل و ریشه پردازنده‌های 32 بیتی موسوم به x86 به پردازنده‌هایی بازمی‌گردد که قرار بود صرفاً یک محصول گذرا و ثانویه برای شرکت‌ اینتل باشند، جایگزینی برای پردازنده‌های 32 بیتی اینتل که خود جایگزین پردازنده‌های 8 بیتی «8080» و «8085» شده بودند. پردازنده «8800» که بعداً «آی‌ای‌پی‌ایکس 32» iAPX32 نام گرفت، ثابت کرد که نسبت به فناوری زمان خودش بیش از حد بلند پرواز است و هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید.

در سال 1976 شرکت اینتل با شرکت‌های «موتورولا» Motorola و «زیلاگ» Zilog در رقابت برای کنترل بازار بودند. دو شرکت رقیب اینتل توانسته بودند به طراحی پردازنده‌های 16 بیتی دست یابند، بنابراین اینتل به «تری اپدندیک» Terry Opdendyk بنیان‌گذار شرکت «آن‌ست» ONSET ده هفته مهلت داد تا یک چیپ 16 بیتی طراحی کند.


نتیجه این کار، پردازنده «8086» بود. یک پردازنده 16 بیتی با سرعت «آدرس‌دهی» 20 بیتی که قادر بود به یک مگابایت حافظه رم دسترسی داشته باشد. این میزان برای پردازنده‌های 8 بیتی، تنها 64 کیلوبایت بود. البته قیمت پردازنده 8086 به سرعت در حال کاهش بود. سازگار بودن پردازنده‌های جدید با پردازنده‌های 8 بیتی، در بازار کوچک آن موقع، از آن جهت اهمیت داشت که نرم‌افزارهای قدیمی‌تر هم باید می‌توانستند از معماری جدید این پردازنده‌ها استفاده کنند.

پردازنده 8086 اگرچه ظاهر جذابی نداشت، اما موجب شد تا اینتل بتواند پردازنده خود را زودتر از پردازنده‌های «زد80» Z80 زیلاگ و «68000» موتورولا عرضه کند. عرضه اولین پردازنده 16 بیتی در بازار به معنای امضای قراردادهای متعدد بود و پردازنده 4 تا 10 مگاهرتزی 8086 جای خود را در اولین موج از رایانه‌های شخصی 16 بیتی و حتی واژه‌پردازهایی مثل نسل اول «دسک‌پرو» Deskpro محصول کامپک، «دیسپلی‌رایتر» Displaywriter ساخته آی‌بی‌ام، و همین‌طور سیستم‌های ناسا و ارتش آمریکا باز کرد.

«اینتل 8088» Intel 8088
اگر پردازنده قبلی اینتل یعنی 8086 توانست به نقطه آغاز معماری «ایکس 86» x86 تبدیل شود، این موفقیت را مدیون نسخه‌ای دیگر از این پردازنده است که با قیمتی پایین‌تر به بازار آمد. قیمت اولیه 8086 یک مشکل اساسی در فرایند انتقال بازار رایانه‌ از پردازنده‌های 8 بیتی به 16 بیتی بود. به منظور ارائه یک گزینه متوسط برای سخت‌افزارهای 8 بیتی موجود، اینتل «گذرگاه خارجی اطلاعات» external data bus را از 16 بیت به 8 بیت کاهش داد.


به گزارش سافت‌گذر ؛ پردازنده 8088 که محصول این کار اینتل بود، گزینه‌ای ارزان‌تر و مناسب‌تر برای بازار محسوب می‌شد. این پردازنده زمانی توانست جایگاهش را در تاریخ تثبیت شد که آی‌بی‌ام از موتورولا ناامید شد و به چیپ‌های اینتل رو کرد. این فرایند بخت شرکت «ای‌ام‌دی» AMD را به عنوان یک چیپ‌ساز باز کرد. شرکت ای‌ام‌دی که تا آن زمان دومین تولیدکننده پردازنده‌های «زد8000» Z8000 زیلاگ بود، توانست توجه آی‌بی‌ام را به خود جلب کند. آی‌بی‌ام از ای‌ام‌دی خواست تا به عنوان دومین تولیدکننده پردازنده‌های 8088 با این شرکت قرارداد امضا کند و از طرف دیگر، اینتل و ای‌ام‌دی رقیب و موجب افزایش کیفیت محصولات یک‌دیگر شدند. اینتل و ای‌ام‌دی، با اصرار آی‌بی‌ام، توافقی انجام دادند که آینده نزدیک ای‌ام‌دی را به عنوان تولیدکننده پردازنده‌های 8088 تضمین کرد.

«آثلان ثاندربرد» محصول ای‌ام‌دی AMD Athlon Thunderbird
اواخر سال 1999 اینتل و ای‌ام‌دی درگیر رقابتی شدید بر سر افزایش سرعت پردازنده‌ها بودند. اینتل پردازنده «کاپرماین پنتیوم 3» Coppermine Pentium III  را با سرعت 800 مگاهرتز، تازه عرضه کرده بود و مسابقه برای رسیدن به پردازنده یک گیگاهرتزی شروع شده بود. ای‌ام‌دی در نمایشگاه «سی‌ای‌اس» CES ژانویه سال 2000 و با پرده‌برداری از یکی از محصولات شرکت کامپک مجهز به خنک‌کننده «کریوتک سوپرجی» Kryotech SuperG، این مسابقه را برد. پردازنده یک گیگاهرتزی ای‌ام‌دی، مارس 2000 رسماً برای فروش عمده آماده و وارد بازار شد.

 
نه اینتل و نه ای‌ام‌دی این رویداد را خط پایان مسابقه قلمداد نکردند. ای‌ام‌دی در این مسابقه، زاده شد. درست مثل پنتیوم 3 اینتل، ثاندربرد هم حافظه «کش» cache سطح 2 را از مادربورد که تنها 33 تا 50 درصد از کلاک پردازنده را محقق می‌کرد، به خود تراشه پردازنده منتقل کرد. با این کار، پردازنده جدید ثاندربرد حدود 10 درصد کارایی بهتری نسبت به نسل‌های قبلی آثلان از قبیل «آرگون» Argon، «اوریون»Orion  و «پلوتو» Pluto پیدا کرد.

ورود ثاندربرد به بازار همزمان شد با یکی از نفس‌گیرترین دوره‌های تاریخ تولید پردازنده‌ها: 14 خط تولید مجزا در 14 ماه راه‌اندازی شدند. این چرخه سریع تولید پردازنده به این معنی بود که هر ماه پردازنده‌ای تولید می‌شد که از پردازنده قبلی فقط کمی سرعت بیش‌تری داشت و این امر قیمت‌ها را به شدت کاهش می‌داد.

سرعت بالا و قیمت‌های رقابتی پردازنده‌ها تنها مزیت پردازنده‌های جدید نبود. کاربران می‌توانستند از طریق «باز کردن قفل» افزاینده فرکانس پردازنده‌های «قفل شده» از طریق اتصال دوباره چهار پین سطح 1 با ماده گرافیت (مثلاً از نوک مداد) و همزمان، بالا بردن فرکانس باس مادربرد، سرعت پردازنده‌ها را باز هم بالاتر ببرند و به اصطلاح «اورکلاک» کنند. ثاندربرد در این میان ثابت کرد که یک محصول استثنایی از نظر اورکلاک و به عکس، آندرکلاک است.

«سلرون 300 ای» محصول اینتل Intel Celeron 300A
اینتل برای این محصول خود از قبل برنامه‌ریزی کرده بود تا به حدی ضعیف باشد که فروش محصولات پیشرفته برند پنتیوم خود را با مشکل مواجه نکند. بنابراین، «سلرون 300 ای» یک چهارم حافظه «کش» سطح 2 پنتیوم 2 را داشت، اما بر خلاف «کش» پنتیوم که روی در کنار پردازنده مرکزی، روی کارتریج قرار داشت و با نیمی از فرکانس پردازنده مرکزی کار می‌کرد، حافظه 128 کیلوبایتی «کش» سطح دوم در پردازنده‌های «300 ای» و «333» روی قالب خود پردازنده مرکزی سوار می‌شد و هم با تمام سرعت کار می‌کرد و هم از طریق سیستم خنک‌کننده پردازنده خنک می‌شد.


به گزارش سافت‌گذر ؛ اینتل، افزاینده «300 ای» و «333» را به ترتیب روی 4.5 و 5 قفل کرد، اما فرکانس آن‌ها را باز گذاشت. در نتیجه «300 ای»، که با قیمت پایین برای عمل در سیستم باس 66 مگاهرتزی ساخته شده بود و با سرعت کلاک 300 مگاهرتز (حاصل 4.5 × 66) کار می‌کرد، روی مادربوردهایی که باس سیستم بالاتر مثل 75 و 83 و 100 مگاهرتزی داشتند هم قابل نصب بود که بنابراین به احتمال زیاد می‌توانست فرکانس‌های 338، 375 و 450 مگاهرتز را به دست دهد. وقتی این سیستم‌ها را در فرکانس‌های بالا استفاده می‌کردیم، فرکانس پردازنده «سلرون 300 ای» که قیمتش 180 دلار بود تقریباً با پنتیوم 2 که 600 دلار قیمت داشت، برابری می‌کرد.

«کور 2 دو» «ای 6600» و «ای 6300» محصول اینتل Intel Core 2 Duo E6600 & E6300
در طول تاریخ، بی‌سابقه نیست که یک شرکت، در روز عرضه محصولش، مورد حمله غافلگیرانه یک شرکت رقیب قرار بگیرد. 23 مه 2006 قرار بود ای‌ام‌دی دو عدد از محصولات خود را ارائه کند: سوکت‌های انتقال داده «ای‌ام2» AM2 با پشتیبانی از فناوری «دی‌دی‌آر2» DDR2 و همین‌طور پردازنده‌های جدید سری «ویندسور آثلان 64» Windsor Athlon 64 شامل پردازنده هزار دلاری «اف‌اکس-62» FX-62 بود. در عین حال، دو ماه پیش از آن‌که ای‌ام‌دی خود را برای عرضه محصولاتش آماده کند، نمونه‌هایی از پردازنده‌های دو هسته‌ای اینتل، به دست منتقدین رسیده بود. در نتیجه عرضه این پردازنده‌های اینتل، در فاصله یک صبح تا شب ای‌ام‌دی از فراز قله‌های امید به اعماق چاله‌های ناامیدی کشیده شد.


ستاره محصولات سری «کانرو» Conroe (ساخت اینتل) در بنچ‌مارک‌ها، پردازنده «اکستریم اکس6800» Extreme X6800 بود که تبلیغات زیادی هم درباره آن شده بود، اما محصولی که تعجب بسیاری از کارشناسان و کاربران را برانگیخت، «ای6600» E6600 بود، پردازنده‌ای که هم عملکرد مناسب برای کارهای نیمه‌سنگین داشت و هم قیمتی معادل یک سوم قیمت اکس‌6800 و اف‌اکس-62. پردازنده «ای6300» E6300 نیز قادر بود کارهای عمومی، و حتی تا اندازه‌ای بازی‌های ویدیویی را انجام دهد و تنها 183 دلار قیمت داشت.

با بهبود کیفیت مواد اولیه و تشدید رقابت بین اینتل و ای‌ام‌دی، بازار پردازنده‌ها همچنان داغ و رو به پیشرفت بود. پردازنده «جی0» G0 تا چندین سال رقیبی در بازار نداشت و تا حدود هفت سال یکه‌تاز قدرت در پردازنده‌ها بود.

به گزارش سافت‌گذر ؛ بخش اول از سه‌گانه «غول‌های سخت‌افزار در تاریخ رایانه» در این‌جا به پایان می‌رسد. هفته بعد، منتظر بخش دوم با موضوع «مادربوردها و کارت‌های گرافیک» باشید.