نوشين هژبرنژاد- دنياي کامپيوتر و ارتباطات
تلویزیون اینترنتی سیستمی جدید برای دریافت کانالهای تلویزیونی و سایتهای گوناگون از طریق شبکه اینترنت است. با این تکنولوژی نحوه استفاده از برنامههای تلویزیون تا حد زیادی متحول میشود. این سیستم به نامIPTVا (Internet Protocol Television) پروتکل تلویزیون اینترنتی معروف است و تنها از طریق تلویزیونهای دیجیتال دریافت میشود. در این سیستم به جای ارسال سیگنالهای رادیویی و ماهوارهای در فرمت تلویزیونهای کابلی، سیگنالهای مربوطه روی شبکه اینترنت پهن باند ارسال میشود.
IPTV یا تلویزیون اینترنتی همانند تلویزیونهای معمولی است با این تفاوت که به شبکه جهانی اینترنت نیز متصل میشود. کاربران میتوانند صفحات Internet TV را از طریق صفحات تلویزیون یا صفحات مونیتور کامپیوتر و یا روی صفحات نمایشگر تلفن همراه یا iPod دریافت کنند. چگونگی عملکرد تلویزیونهای اینترنتی مانند روشهای معمول ارسال سیگنال روی آنتن و یا کابل است تنها تفاوت آن در ارسال این سیگنالها در قالب اطلاعات روی شبکه اینترنت به عنوان داده میباشد. به عبارتی تمامی برنامههای تهیه شده برای تلویزیون در شبکه اینترنت قرار میگیرد و قابل دستیابی از طریق کاربر است.
کاربران با استفاده از این تکنولوژی نه تنها میتوانند مطابق میل خود برنامهای را انتخاب کنند بلکه با تعیین زمان مناسب، بیشترین استفاده را از آن ببرند. بدیهی است که پخش هر یک از برنامههای تلویزیونی جدول زمانی مشخصی دارد البته در زمانبندی پخش برنامهها جنبهها و شرایط گوناگونی لحاظ میشود مثلاً برای گروههای سنی متفاوت، زمان پخش برنامهها متفاوت است و به همین منوال برنامههای خبری، علمی، فرهنگی، خانوادگی، مستند و ... مستلزم برنامه زمانبندی مناسب است ولی همه افراد نمیتوانند از برنامههای دلخواه خود استفاده کنند. تلویزیون اینترنتی کاربران را از محدوده زمانی مشخص میرهاند افراد میتوانند با اطمینان از اینکه برنامه مورد علاقهشان را از دست نمیدهند از طریق تلویزیون خود به شبکه اینترنت وصل شده و برنامه مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را مشاهده کنند حتی میتوانند قسمتهایی از آن را چندین بار ببینند و یا از دیدن بخشهایی از آن صرفنظر کنند.
کاربرد تلویزیونهای اینترنتی به دو صورت است: ابتدا روش معمول یا اصطلاحاً سنتی استفاده از تلویزیون که همان پخش زنده یا مستقیم برنامهها از شبکههای گوناگون میباشد و روش دیگر اتصال به شبکه اینترنت و جستوجوی موارد خاص و سپس دانلود برنامه برای دیدن روی صفحه نمایشگر تلویزیون. به عنوان مثال کاربری میخواهد برنامهای خاص را از برنامههای تلویزیون رسمی آرژانتین ببیند ابتدا به اینترنت وصل شده و سپس کشور آرژانتین را جستوجو میکند و کانالهای مربرطه را چک کرده و گزینه مورد نظر خود را مییابد و در نهایت از طریق تلویزیون خود برنامه مورد نظر را میبیند. هدف از طراحی این سیستم ایجاد محیطی مناسب برای پاسخ به درخواستهای کاربر اعم از دریافت تصویر، فیلم و متن است.
با این سیستم تمامی اطلاعات و اخباری که از طریق شبکه اینترنت دریافت میشود از طریق شبکه تلویزیون قابل دستیابی است. این شیوه جدید تحولی در مراکز آموزشی و دانشگاهی نیز ایجاد خواهد کرد. کاربرانی که سرویسهای آموزش از راه دور دریافت میکنند از طریق تلویزیون خود میتوانند مطالب ارائه شده را در زمانهای مقتضی دریافت کنند. وبسایتهایی مانند wwiTV نمونهای از وبسایتهایی است که لیستی از شبکههای قابل پخش در تلویزیون ارائه میدهد و کاربر با جستوجو در این گونه وبسایتها که یقیناً بر تعداد آنها افزوده خواهد شد، میتواند فیلم یا برنامههای مورد نظر خود را در تلویزیون ببیند.
با گسترش این فناوری، تلویزیونهای اینترنتی به زودی جایگزین DVDهای موجود خواهند شد. از طرفی نگرانی تولیدکنندگان فیلمهای سینمایی از جهت تکثیر و پخش زود هنگام و غیر قانونی فیلمهایشان برطرف میگردد. هر روزه با پدید آمدن تکنولوژیهای جدید، دسترسی به اطلاعات و اخبار آسانتر میشود و سرگرمیها و گذران اوقات فراغت معنایی دیگر مییابد. دریافت اطلاعات و اخباری که تاکنون از طریق کامپیوتر میسر بود، با استفاده از این سیستم به راحتی از تلویزیون قابل دریافت است. تلویزیونهای اینترنتی در شیوه بازیهای کامپیوتری نیز تأثیر خواهند گذاشت با اتصال به اینترنت کاربران میتوانند بازیهای گوناگونی را جستوجو کرده و به صورت منفرد یا چندتایی با یکدیگر رقابت کنند.
با این سرویس ارتباط با مراکزی که خدمات ویژهای ارائه میدهند آسانتر میگردد. مراکزی مانند: اورژانس، بیمارستان، مراکز پرستاری، آتش نشانی، پلیس، بانک و یا حتی خرید وسایل و ابزاری که تبلیغات آن در شبکه موجود است از طریق تلویزیون امکانپذیر میشود. پیشبینی میشود این سیستم تا اواخر قرن 21 در سراسر دنیا فراگیر شود به عنوان نمونه این سیستم با نام BBC iPlayer در کشور انگلستان و با نام Hulu در محدوده کشور امریکا مورد استفاده کاربران متقاضی قرار گرفته است.
در حال حاضر کشورهای آسیایی مانند مالزی، سریلانکا، پاکستان، چین و قزاقستان و به ویژه هندوستان استقبال فراوانی از آن کردهاند. کشور روسیه نیز در بهکارگیری این سیستم برنامههای قابل توجهی ارائه داده است. کشورهای اروپایی استانداردHbbTVا (Hybrid Broadcast Broadband TV) را طرح کردهاند که اتحادیهای متشکل از شرکتهای مرتبط با این صنعت مانند Astra Ses، Humax، فیلیپس و شرکت نرمافزاری ANT میباشد که دستورالعملها و استاندارهایی در جهت استفاده از پهنای باند به کار رفته در تلویزیونهای دیجیتالی اینترنتی تدوین میکند.
در این سیستم از نرمافزارهای گوناگونی به منظور سهولت کار و دسترسی آسانتر به اطلاعات استفاده میشود. برای بارگذاری یا دانلود دادههایی مانند فیلمها یا برنامههای گوناگون، از نرمافزارهایی مانند Flash Player Adobe استفاده میشود. برای جلوگیری از کپیهای غیر مجاز، از نرمافزارهایی مانندSky Player ساخت شرکت مایکروسافت استفاده میگردد. همچنین از ساختاری مانند کنسولهای بازی Xbox 360 ،Wii و PlayStation 3 استفاده گردیده است.
تلویزیونهای اینترنتی دارای سیستم عامل مخصوص به خود هستند که مانند Windows Media Player درwindows 7 است. تلویزیونهای اینترنتی مانند تلفنهای همراه، سیستم عاملي دارند که مانند دیگر سیستمهای عامل از لحاظ نحوه انجام عملیات گوناگون دارای ویژگیهای منحصربهفردیست و در عین حال شباهتهایی نیز با دیگر سیستمهای عامل دارد. سیستمهای عامل تلفنهای همراه مانند آیفون و آی پاد لمسی، نوکیا N96، سونی اریکسون C905 شباهت و سازگاری زیادی با سیستم عامل تلویزیونهای اینترنتی دارد.
اولین نکته در استفاده از تلویزیون اینترنتی پهنای باند است. در واقع اینترنت مانند بزرگراه و اطلاعات به مانند اتومبیلهای درون آنست. اگر یک اتومبیل در این بزرگراه باشد سرعت آن بسیار بالا خواهد بود و بدیهی است که با افزایش تعداد اتومبیلها و ترافیک ایجاد شده سرعت کاهش مییابد. در اینترنت هم چنین اتفاقی میافتد اگر تنها یک نفر از طریق تلویزیون اینترنتی فیلم یا برنامهای را دانلود کند در مدت زمان کوتاهی این کار انجام میشود ولی اگر چندین نفر همزمان تصمیم به دانلود یک فیلم بگیرند، یقیناً این کار با سرعت بسیار کمی انجام میشود.
در این مقایسه اگر پهنای باند را تعداد خطوط بزرگراه فرض کنیم، کم بودن پهنای باند باعث ترافیک و سرعت پایین انتقال دادهها میگردد و پهنای باند وسیع موجب به حداقل رسیدن ترافیک و همچنین سرعت زیاد در انتقال دادههای درخواستی میشود. نکته دوم در استفاده از تلویزیون اینترنتی، جستوجو و دریافت مجموعهای از دادههای صوتی و تصویری است. با این سیستم کاربر قادر است تا برنامههایی را تماشا کند که به صورت زنده پخش میشود یا برنامههایی که در سرور موجود است و برای دیدن آنها نیاز به ذخیره در حافظه نمیباشد.
برای دسترسی به برنامههای گوناگون اعم از صوتی و تصویری مراحلی وجود دارد:
- دادههای ویدیویی مورد نظر کاربر در سرور موجود باشد.
-هنگامی که کاربر، ویدیویی خاص را درخواست میکند میبایست در قسمت دستورات، گزینه Play یا Watchرا کلیک کند این درخواست به سرور فرستاده میشود و با پیغام تأیید، ویدیو درخواستی قابل دیدن است.
- کاربر از جانب سرور پیغامی مبنی بر درست بودن دادههای ارسالی دریافت میکند. یک برنامه پخش ویدیویی مانند Windows Media Player سیگنالهای ارسالی از سرور را نمایش میدهد.
هزینه استفاده از برنامههای تلویزیون اینترنتی به سه بخش تقسیم میشود:
- استفاده از سایتهای مجانی که مشاهده آنها برای کاربر هزینهای ندارد. این سایتها از طریق پخش آگهیهای تبلیغاتی کسب درآمد میکنند این تبلیغات در ابتدا یا بین برنامه پخش میشود طول مدت زمان پخش آنها ماکزیم 30 ثانیه است.
- کاربر میتواند با پرداخت حق اشتراک به سایتی خاص دسترسی داشته باشد. در بعضی کشورها برای مشاهده بعضی کانالهای تلویزیون کابلی میبایست مبلغی به صورت ماهانه پرداخت شود در تلویزیون اینترنتی هم سایتهایی وجود دارد که کاربر برای مشاهده محتوای آنها میبایست مبلغی پرداخت کند. تاکنون مبالغ گوناگونی برای حق اشتراک ماهانه ذکر شده که بین 20 تا 120 دلار متغیر بوده است.
- کاربر میبایست برای هر بار مشاهده بعضی برنامهها مبلغی پرداخت کند. به عنوان نمونه برای مشاهده فیلم یا پادکست، معمولاً مبلغی بین 3 تا 7 دلار توسط کاربر پرداخت میشود.
امروزه با وجود استفاده همه جانبه از اینترنت در شرایط گوناگون و توسط همه افراد، پیشبینی میشود که سیستم تلویزیونهای اینترنتی روزبهروز فراگیرتر شود. لازم به ذکر است که برای استفاده از هر گونه فناوری جدید میبایست ابتدا زیرساختهای مناسبی فراهم شود تا کاربرد بهینه آن بیشتر نمایان گردد و تأثیر مطلوب آن در کوتاه مدت ظاهر شود. در غیر این صورت استفاده از تکنولوژیهای نوین نه تنها سود قابل قبولی نخواهد داشت بلکه باعث میشود تا برای استفاده از آن بهای سنگینتری پرداخت شود. از طرفی با یکپارچگی روز افزون دنیا، استفاده و کاربرد تکنولوژیهای نوین اجتنابناپذیر است از این رو وظیفه اصلی معطوف به دولتمردان میشود تا در این وادی عقب نمانند و کشور خود را با علم و تکنولوژی روز همگام کنند.در بحث تلویزیونهای اینترنتی، وجود اینترنت پرسرعت از شرایط اولیه استفاده از آن است در غیر این صورت تنها موجب اتلاف وقت و هزینه خواهد شد.