وقتي ويندوز xp به بازار عرضه شد، بسياري از كاربران شيفته زرق و برق و محيط جذاب آن شدند كه انصافا با محيط خشك و بي‌روح 2000 قابل مقايسه نبود. Xp شيك، دوست داشتني و جالب بود و همين خصوصيت آن باعث شد كه در مدت كوتاهي بسياري از كاربران تازه كار را جذب كند، اما حرفه‌اي‌ترها كمي عاقل‌تر بودند. آنها منتظر ماندند تا كمي از تولد اين سيستم عامل بگذرد و امتحانش را پس بدهد. مايكروسافت وعده‌هاي فراواني مبني بر قابل اعتماد بودن xp نسبت به ويندوزهاي قبلي داده بود. اما به مرور زمان، كم‌كم خطاها (Bugs) و حفره‌هاي امنيتي (Security Holes) آن کشف شد و مايكروسافت را مجبور كرد كه هر از گاهي يك نسخه اصلاحي (Patch) براي از ميان بردن اين اشكالات ارائه كند. با اين كه هنوز هم ممكن است حفره‌ها و باگ‌هاي ناشناخته‌اي در xp وجود داشته باشد، ولي توصيه مي‌كنيم چنانچه دستگاه شما توانايي پذيرش اين سيستم عامل را دارد، ويندوز خود را به XP ارتقا دهيد. در دنياي رايانه، 2 سال مدت كمي نيست. پس تا دير نشده اقدام كنيد. به هر حال اگر كاربر ويندوز XP هستيد، يا چنانچه قصد داريد روزي آن را روي دستگاه خود نصب كنيد شما را به خواندن اين مقاله دعوت مي‌كنيم. با بكار گيري اين نكات مي‌توانيد كارايي سيستم عامل خود را افزايش دهيد.
* ويندوز خود را روي بهترين كارايي تنظيم كنيد. روي آيكون My computer كليك راست كرده،Properties را برگزينيد. به پوشه Advanced رفته و در قسمت Performance روي دكمه Settings كليك كنيد. حال در پنجره ظاهر شده در كنار عبارت Adjust for Best perfprmance علامت بگذاريد.
* همانگونه كه بارها گفته‌ايم، براي خلاص شدن از دست برنامه‌هاي حاضر در حافظه كه با هر اجراي ويندوز بالا مي‌آيند، گزينه Run را از منوي start انتخاب و دستور msconfig را وارد كنيد. پس از اجرا به پوشه startup برويد و علامت كنار برنامه‌هاي غيرضروري را برداريد. مي‌توانيد سري به فولدر startup در منوي start ، گزينه Allprograms هم بزنيد و روي نرم‌افزارهايي كه نمي‌خواهيد، راست كليك كرده، delete كنيد. اگر حرفه‌اي‌تر هستيد به سراغ فولدرهاي Run Run Onc, RunOnceEX, Runservices,و Runservices Once در رجيستري ويندوز برويد و برنامه‌هاي غيرضروري را از آنها حذف كنيد.
* هارد خود را تميز كنيد. هنگامي كه هارد شما در حال پر شدن است، درايو مجبور است در شيار (track)هاي داخلي بنويسد. (همانگونه كه مي‌دانيد هارد به صورت صفحات دايرهاي شكل است . روي اين صفحات، دواير متحدالمركزي وجود دارد كه به آنها شيار گفته مي‌شود). از آنجاكه شيارهاي داخلي كوچك‌ترند، اطلاعات كمتري روي آنها جا مي‌گيرد پس براي نوشتن اطلاعات، به تعداد دوربيشتري چرخش هارد نياز است. براي افزايش كارايي، برنامه‌هاي غيرضروري را uninstall كنيد. از اطلاعاتي كه هم‌اكنون نياز نداريد، نسخه پشتيبان(backup) تهيه‌كرده و در جاي ديگري غير از هارد رايانه‌تان نگهداري كنيد. اجراي Disk Cleanup براي خلوت كردن هارد، خالي از فايده نيست. پس از تميز كردن هارد، نياز به يك Defrag داريد كه تكه‌هاي فايل‌هاي روي هارد را به هم بچسباند.
* درايو سخت‌افزارهاي خود را به روزآوري كنيد. دقت كنيد كه همواره آخرين نسخه از درايوها را در اختيار داشته باشيد تا كارايي رايانه خود را تا حد امكان بالا ببريد.
* پرينترهاي موازي را غيرفعال كنيد. اگر پرينتر شما به پورت موازي (Parallel) متصل باشد، ممكن است وقتي در حال پرينت گرفتن هستيد، ديگربرنامه‌هاي شما به خوبي كار نكند. يا اين كه اصلا كار نكند. ويندوز xp (همانند 2000) با پورت موازي بخوبي كنار نمي‌آيند، بكوشيد پرينتر را به پورت USB رايانه‌تان وصل كنيد. اگر پرينتر شما چنين كابلي ندارد، مي‌تواندي از يك كابل USB به موازي استفاده كنيد. البته به شرطي كه رايانه شما پورت داشته باشد.
* چقدر حافظه لازم داريد؟ ممكن است بخشي از هارد خود را به صورت حافظه مجازي (Virtual memory) در آورده و آن را در اختيار برنامه‌ها گذاشته باشيد، اما هر چه باشد اين حافظه كندتر از RAM خواهد بود. حداقل RAM مورد نياز براي XP ، 64 مگابايت است. اما در بسياري از موارد حتي 128 مگابايت هم براي اجراي چند برنامه به طور همزمان جوابگو نخواهد بود.
خودتان مي‌توانيد آزمايش كنيد. در هر لحظه تنها يك برنامه را باز كنيد. اگر كارايي آن برنامه بيشتر از حالتي بود كه با ديگر برنامه‌ها باز مي‌باشد. RAM سيستم شما كافي نيست. براي برنامه‌هاي استاندارد معمولي 256مگابايت حافظه كافي است. اما اگر با فايل‌هاي چند رسانه‌اي (MULTIMEDIA) خيلي سر و كار داريد يا با بازي‌هاي با گرافيك سنگين كار مي‌كنيد، به سراغ 512 مگابايت يا يك گيگا بايت RAM برويد.
* ويروس يابي كنيد. اگر سيستم شما بسيار كند شده است، ممكن است ويروسي باشد. برنامه آنتي ويروس خود را از طريق سايت آن به روز آوري (update)كرده، سيستم را scan كنيد.
* از ابتدا شروع كنيد. برخي كاربران به نصب و unistall نرم‌افزارهاي مختلف عادت دارند. اگر شماهم از آن دسته هستيد، بايد بدانيد كه بيشتر اوقات برنامه‌هاي uninstall بخوبي عمل نمي‌كنند و تعدادي از فايل‌هاي نرم‌افزارها را روي هارد شما باقي مي‌گذارند. به مرور زمان اين فايل‌هاي بي‌خودي و اطلاعات و اطلاعات به دردنخوري كه در رجيستري ويندوز باقي مانده است، سرعت ويندوز را پايين مي‌آورد. در اين موارد تميز كردن رجيستري، معمولا مفيد است. گاهي نيز نصب مجدد reinstall ويندوز شما را ياري مي‌كند.
در پايان ذكر اين نكته را ضروري مي‌دانيم كه متاسفانه در بازار ايران نسخه‌هاي متعددي از ويندوز xp وجود دارد كه برخي از آنها نسخه آزمايشي يا مدت دار (trial version) بوده و پس از مدتي از كار مي‌افتد. در تهيه سي‌دي اين سيستم عامل نهايت دقت را به كار ببنديد. به هنگام سازي و نصب نسخه‌هاي اصلاحي (Patch) را فراموش نكنيد. سري به سايت www.microsoft.com بزنيد و همواره ويندوز و ديگر نرم‌افزارهاي خود را به روز نگهداريد.