گوگل در جریان کنفرانس I/O 2017، از ویژگی‌های سیستم عامل اندروید O رونمایی کرد. در این مقاله به بررسی همه‌ی ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
نسخه‌ی بعدی سیستم عامل اندروید که فعلا با نام رمز اندروید O شناخته می‌شود، به همراه تعداد زیادی از ویژگی‌های نوین و هیجان‌انگیز پا به عرصه‌ی حضور خواهد گذاشت و تجربه‌ی فوق‌العاده روان و بهبودیافته‌ای فراهم می‌آورد. به علاوه، شرکت گوگل در جریان برگزاری همایش Google I/O 2017، بخش‌های کلیدی و بهبودیافته در سیستم عامل اندروید O را که شامل بهبود طول عمر شارژدهی باتری، زمان شروع به کار سریع‌تر و ... است، تشریح کرد. متأسفانه شرکت گوگل در کنفرانس مطبوعاتی خود هیچ اطلاعاتی درباره‌ی نام دقیق نسخه‌ی جدید اندروید که می‌تواند Onions ،Orio یا موارد دیگری باشد، به حاضران کنفرانس نداد. همچنین نماینده‌های شرکت گوگل حاضر در مراسم، جزئیات مربوط به سیستم عامل اندروید O و ویژگی‌های نرم‌افزاری آن را به‌صورت عمیق معرفی و مورد بررسی قرار ندادند. همان‌طور که اطلاع دارید، بخش عمده‌ای از ویژگی‌های سیستم عامل یادشده در نسخه‌ی پیش‌نمایش اولیه‌‌ای که در ماه مارس منتشر شد، افشا شده بود.
شرکت گوگل از رویکرد مشابهی با سیستم عامل اندروید N بهره برد و نسخه‌ی دوم بتای اندروید O را فقط در اختیار دارندگان گوشی‌های هوشمند سری نکسوس و پیکسل گذاشت. در ادامه می‌توانید فهرست گوشی‌های سازگار با سیستم عامل یادشده را مشاهده کنید.
نکسوس 6 پی
نکسوس 5 ایکس
گوگل پیکسل
گوگل پیکسل XL
نکسوس پلیر
پیکسل C
اگر دارنده‌ی یکی از گوشی‌های یادشده هستید، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت مربوط به بخش بتای اندروید، به ثبت نام در برنامه‌ی بتا و نصب نسخه‌ی بتای سیستم عامل اندروید O اقدام کنید. البته بهتر است تصمیم نهایی در مورد نصب اندروید O را به زمان اتمام مطالعه‌ی مقاله‌ی جاری موکول کنید تا بتوانید با دید بازتری تصمیم بگیرید.
کنفرانس I/O 2017 گوگل با ارائه‌ی چند آمار جالب آغاز شد که بزرگ‌ترین آن مربوط به ۲ میلیارد دستگاه مبتنی بر اندروید فعال روی کره‌ی زمین است. شرکت گوگل به‌منظور افزایش تعداد کاربران فعال خود، مجبور به پشتیبانی از پلتفرمی است که در گوشی‌های هوشمند رده بالا و دستگاه‌های مقرون به صرفه به‌خوبی قابل اجرا باشد. سیستم عامل اندروید O به گونه‌ای بهبود یافته است که تجربه‌ی داشتن به‌روزترین نسخه از سیستم عامل اندروید را در هر دو نوع از دستگاه‌های هوشمند پرچم‌دار و سطح پایین برای کاربران فراهم می‌آورد.
ویژگی‌های جدید سیستم عامل اندروید O که شرکت گوگل در کنفرانس I/O 2017 از آن‌ها رونمایی به عمل آورد، به دو دسته‌ی اصلی «تجربه‌های سیال» (Fluid experiences) و «موارد حیاتی» (Vitals) تقسیم می‌شود، که به ترتیب، ویژگی‌های مربوط به هر کدام را به تفکیک تشریح خواهیم کرد. در ادامه‌ی مقاله، به پشتیبانی اندروید O از واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، ویژگی‌های جدید گوگل فوتوز، گوگل لنز و جزئیات پروژه‌ی اندروید گو (Android Go) که سیستم عاملی مبتنی بر اندروید O است، خواهیم پرداخت.
۱- تجربه‌های سیال
تصویر در تصویر
به دلیل این‌که قابلیت چند وظیفگی اسپلیت اسکرین، عملکرد قابل قبولی مانند نمایشگر رایانه‌های دسکتاپ در گوشی‌های هوشمند مجهز به صفحه نمایش کوچک ندارد، در بسیاری از موارد استفاده از قابلیت تصویر در تصویر (Picture in Picture) سیستم عامل اندروید O کاربردی و مناسب‌تر خواهد بود. با بهره‌مندی از قابلیت تصویر در تصویر، کاربران می‌توانند هم‌زمان با برقراری تماس تصویری با دوستان یا تماشای ویدیو در یوتیوب، به کارهای دیگری مانند نوشتن یادداشت یا تنظیم برنامه در نرم‌افزار تقویم گوشی هوشمند خود بکنند. به‌طوری‌که در صورت فعال بودن قابلیت تصویر در تصویر، ویدیوهای یوتیوب و دیگر نرم‌افزارهای سازگار با آن به‌صورت یک پنجره‌ی کوچک شناور درمی‌آیند و روی بخش‌های دیگر قرار می‌گیرند. کاربران می‌توانند قابلیت یادشده را از طریق دکمه‌ی هوم در نرم‌افزارهای سازگار فعال کنند.
نقاط اعلان
قابلیت بعدی، نقاط اعلان (Notification Dots) است و به‌واقع جذابیت بسیاری دارد. ویژگی نوین نقاط اعلان، در حقیقت نقطه‌ای روی آیکون نرم‌افزارها و نشان‌گر وجود اعلان مختص به آن است. رنگ نقاط اعلان به‌طور خودکار به وسیله‌ی رنگ خود آیکون مربوط به نرم‌افزار ایجاد می‌شود. به جای پایین کشیدن بخش سایبان اعلان (Notification Shade) از لبه‌ی بالایی گوشی، به سادگی می‌توان با لمس چند ثانیه‌ای، جزئیات اعلان مربوط به نرم‌افزار مورد نظر را مشاهده کرد. علاوه بر نقاط اعلان، بخش اعلان سیستم عامل اندروید O هم اکنون دارای قابلیتی به نام Snooze است که با استفاده از آن می‌توان مشاهده‌ی اعلان را به زمان دیگری موکول کرد.
تکمیل خودکار
ویژگی بعدی سیستم عامل اندروید O، قابلیت تکمیل خودکار (Autofill) بسیار کاربردی و قدرتمند است. قابلیت اتوفیل از مدت‌ها پیش در مرورگر گوگل کروم در دسترس بود اما اکنون پای این ویژگی به نرم‌افزارها هم باز شده است. وجود قابلیت اتوفیل در نرم‌افزارها، امکان ورود سریع کاربران به حساب کاربری مختلف را بدون نیاز به تایپ کردن مکرر رمز عبور بسیار طولانی و فوق‌العاده ایمن، فراهم می‌کند. به عنوان مثال، گوگل اطلاعات حساب کاربری توییتر شامل رمز عبور و نام کاربری را ذخیره می‌کند و هنگام نیاز به ورود در شبکه‌ی اجتماعی توییتر، اطلاعات یادشده را به‌طور خودکار در کادر مربوطه وارد می‌کند.
بازطراحی صفحه‌ی هوم اندروید تی‌وی
صفحه‌ی خانه‌ی (Homescreen) جدید نرم‌افزار Android TV، عملیاتی مانند جستجو، پیش نمایش و تماشای محتوای ویدیویی را بسیار ساده‌تر از پیش کرده است. نرم‌افزار قادر به انتشار یک یا چند کانال است و کاربران می‌توانند کانال‌های موجود در صفحه‌ی هوم را کنترل کنند. کاربران اکنون می‌توانند با استفاده از API-های جدید کتابخانه‌ی پشتیبان TvProvider، اقدام به ایجاد کانال خود بکنند.
انتخاب هوشمند متن
ویژگی دیگر مربوط به بخش تجربه‌های سیال، قابلیتی است که همه‌ی ما روزانه چندین بار از آن بهره می‌بریم. ویژگی یادشده مربوط به عملیات کپی و پِیست است. سیستم عامل اندروید O عملیات کپی و پیست را با افزودن قابلیت Smart Text Selection به میزان فراوانی بهبود بخشیده است. شرکت گوگل با استفاده از شبکه‌ی عصبی غنی در مبحث متون، به‌طور خودکار قادر به تشخیص نام، شماره یا یک آدرس است که با دو بار کلیک کردن ساده روی متن مورد نظر، همه‌ی نام، شماره یا آدرس را در حالت انتخاب قرار می‌دهد. بنابراین نیازی به درگیر بودن با انتخاب‌گر متن و اتلاف وقت نخواهد بود.
تنسورفلو لایت
قابلیت نوآورانه‌ی تنسورفلو لایت، نسخه‌ی ویژه‌ای از کتابخانه‌ی یادگیری ماشین منبع باز TensorFlow است که به سریع‌تر بودن و جای‌گیری کمتر نرم‌افزارها کمک خواهد کرد. در حقیقت شرکت گوگل با استفاده از کتابخانه‌ی یادگیری ماشین تنسورفلو لایت، هوش مصنوعی را به گوشی هوشمند هر کاربر خواهد آورد. شرکت گوگل در حال توسعه‌ی API شبکه‌ی عصبی جدیدی است که تنسورفلو لایت می‌تواند با بهره‌گیری از مزایای آن باعث شتاب دادن به پردازش‌ها و محاسبات شود.
بازطراحی بخش تنظیمات
رابط کاربری بخش مربوط به تنظیمات سیستم عامل اندروید O بسیار ساده‌تر و تمیزتر از قبل شده است. به‌طوری که اکنون از سردرگمی آن کاسته شده و گزینه‌های مربوط به یک حوزه با هم ادغام شده است. به عنوان نمونه، تنظیمات مربوط به وای‌فای، هات اسپات و داده‌ی موبایل با هم ادغام شده است.
۲- موارد حیاتی
بخش موارد حیاتی دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های نوین و باشکوه مربوط به افزایش سرعت، امنیت و طول عمر شارژدهی باتری است.
محافظت گوگل پلی
اولین ویژگی مهم، بهبودهای امنیتی است. آیا می‌دانستید شرکت گوگل هرروزه بالغ بر ۵۰ میلیارد نرم‌افزار و حتی بیشتر از این تعداد را در همه‌ی دستگاه‌های متصل به فروشگاه نرم‌افزاری به‌منظور تشخیص نرم‌افزارهای مضر، بررسی و اسکن می‌کند؟ بیشتر کاربران از انجام چنین عملیاتی به وسیله‌ی گوگل کاملا بی‌خبر هستند که همین امر دلیل اضافه کردن قابلیت محفاظت گوگل پلی (Google Play Protect) و آوردن بررسی امنیتی از پس‌زمینه به حالت آشکار است. ویژگی جدید یادشده در پلی استور جاسازی شده و امکان اسکن دستی نرم‌افزارها را به‌منظور بررسی مشکلات امنیتی برای کاربران فراهم می‌کند.
بهینه‌سازی سیستمی
مورد بعدی مربوط به بهینه‌سازی‌های جذاب سیستم عامل اندروید O است. اولین مورد از بهینه‌سازی‌ها مربوط به نصف شدن زمان بوت کلی سیستم عامل اندروید در گوشی هوشمند است. به علاوه، زمان بوت مربوط به هر نرم‌افزار منفرد بسیار سریع‌تر شده و در برخی موارد مانند نرم‌افزار گوگل شیتس (Google Sheets)، سرعت آن افزایش دو برابری داشته است. به این ترتیب کاربران می‌توانند از بهره‌وری بیشتری در استفاده از گوشی هوشمند بهره‌مند باشند.
محدودیت پردازش پس‌زمینه
متأسفانه تاکنون برخی از نرم‌افزارها در پس‌زمینه‌ی سیستم عامل به‌طور غیر عمد در مصرف منابع سخت‌افزاری زیاده‌روی می‌کردند؛ نتیجه‌ی این عمل تأثیر منفی شدیدی است که بر عملکرد سیستم اعمال می‌شود. سیستم عامل اندروید O شامل محدودیت‌هایی در بخش پس‌زمینه، اسکن وای‌فای و تغییراتی در نحوه‌ی اجرای نرم‌افزارها است. تمامی محدودیت‌های یادشده از مصرف منابع سیستمی جلوگیری می‌کنند و سبب افزایش نسبی طول عمر شارژدهی باتری و خالی شدن حافظه‌ی رم دستگاه می‌شوند.
داشبوردهای پلی کنسول
قابلیت بعدی موسوم به Play Console Dashboards، ابزاری ویژه‌ی توسعه‌دهندگان مستقل نرم‌افزار است و به‌منظور حل مشکلاتی به کار می‌رود که ممکن است باعث بهره‌برداری مفرط از منابع سخت‌افزاری یا تخلیه‌ی زودهنگام شارژ باتری شوند. ویژگی جدید افزوده شده به سیستم عامل اندروید O، شش داشبورد پلی کنسول را به‌منظور رفع مشکلات رایج نرم‌افزاری مربوط به نرخ بالای کرش (Excessive crash rate)، نرخ پاسخ ندادن نرم‌افزار (ANR rate)، فریم‌های فریزشده (Frozen frames)، رندر آهسته (Slow rendering)، مکانیسم فعال کردن افراطی دستگاه (Excessive wakeups) و سردرگمی مکانیسم مدیریت انرژی ویک لاکس (Stuck wake locks) مربوط به طولانی شدن زمان اجرای نرم‌افزار در پس‌زمینه و ادامه یافتن پردازش CPU، در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده است.
پروژه‌ی تربل
گفته می‌شود پروژه‌ی ترِبْل (Project Treble)، فرآیند انتشار به‌روزرسانی مربوط به سیستم عامل اندروید سفارشی شرکت‌های سازنده‌ی گوشی هوشمند مانند سامسونگ و ال‌جی را تسریع می‌کند. به‌طوری که از این پس شرکت‌های سازنده‌ی گوشی هوشمند دیگر نیازی به دریافت تأییدیه‌ی سازگاری نرم‌افزارهای جدید با تراشه‌ها از طرف سازندگان تراشه همچون کوالکام نخواهند داشت.
زبان برنامه‌نویسی Kotlin
مورد آخر اما مهم دیگر در دسته‌بندی جاری، افزوده شدن پشتیبانی رسمی از زبان برنامه‌نویسی کُتلین (Kotlin) برای توسعه‌ی اندروید است. همان‌طور که اطلاع دارید، توسعه‌دهندگان علاوه بر زبان کتلین، می‌توانند از زبان جاوا و ++C هم در توسعه‌ی اندروید بهره ببرند. کاربران برای شروع کار می‌توانند با دانلود پلاگین کتلین، توسعه‌ی نرم‌افزار بر پایه‌ی زبان کتلین را در اندروید استودیو آغاز کنند. در واقع کتلین یک پروژه‌ی منبع باز، تحت مجوز Apache 2.0 است. نرم‌افزار برخی از شرکت‌های محبوبی مانند ایکسپدیا، فلیپ‌بورد، پینترست و اسکوار از چند مدت قبل با زبان برنامه‌نویسی کتلین سازگار شده است.
شرکت گوگل در سیستم عامل اندروید O، ابزارهای ریز و درشت زیادی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده است. سربرگ‌های تفکیک شده‌ی network ،Memory و CPU به‌طور کاملا آشکار در نرم‌افزار اندروید استودیو قابل مشاهده است. همچنین سربرگ پردازش‌های مربوط به CPU هم برای هر نرم‌افزار منفرد تفکیک شده است. مورد یادشده میان توسعه‌دهندگان از محبوبیت بالایی برخوردار است.
۳- واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
دی‌دریم
پلتفرم Daydream به‌منظور افزایش کیفیت بصری واقعیت مجازی به وسیله‌ی شرکت گوگل معرفی شده است. پشتیبانی از پلتفرم یادشده در آینده‌ی نزدیک از طریق سیستم عامل اندروید O به گوشی‌های هوشمند رده بالا افزوده خواهد شد و سازندگان می‌توانند با استفاده از آن اقدام به تولید هدست‌های واقعیت مجازی بکنند که هیچ وابستگی به گوشی هوشمند ندارند.
سرویس موقعیت‌یابی بصری
شرکت گوگل طی کنفرانس I/O 2017، از سرویس موقعیت‌یابی بصری (Visual Positioning Service) مبتنی‌بر واقعیت افزوده پرده برداشت. فناوری یادشده مشابه GPS و در حقیقت نسل بعدی سیستم هدایت داخلی در محیط‌های بسته است. به عنوان مثال، با بهره‌مندی از VPS، مشتری‌های یک فروشگاه می‌توانند هرچه سریع‌تر به کالای مورد نظر دست پیدا کنند.
۴- گوگل فوتوز
نرم‌افزار گوگل فوتوز (Google photos) در سیستم عامل اندروید O دارای سه قابلیت نوین به شرح زیر است:
پیشنهاد اشتراک‌گذاری
قابلیت موسوم به Suggested Sharing با بهره‌مندی از فناوری یادگیری ماشین اقدام به یادآوری اشتراک‌گذاری تصویر ثبت‌شده در گوشی هوشمند با افراد درون تصویر می‌کند.
کتابخانه‌های به اشتراک گذاشته شده
ویژگی Shared libraries، قابلیت اشتراک‌گذاری عکس با یک شخص خاص را برای کابران ممکن می‌کند.
کتب تصویر
دسته‌بندی تصاویر ثبت‌شده با دوربین گوشی و ساخت آلبوم تصویر از آن‌ها با بهره‌مندی از فناوری یادگیری ماشین، مربوط به ویژگی Photo Books است که کاربر در نهایت می‌تواند آلبوم مورد نظر را به‌صورت فیزیکی چاپ کند.
۵- گوگل لنز
اگرچه از لحاظ فنی، گوگل لنز بخشی از سیستم عامل اندروید O محسوب نمی‌شود؛ اما قطعا ارزش بازگو کردن دارد. گوگل لنز تقریبا چیزی شبیه به عینک گوگل است. با استفاده از گوگل لنز می‌توان اقدام به خواندن علائم در دیگر زبان‌ها و ترجمه‌ی آن‌ها کرد، برای تشخیص گل و گیاه از آن بهره برد، نام روتر وای‌فای را خواند و به‌صورت خودکار به آن متصل شد یا حتی می‌توان با سنجاق کردن یک تصویر مربوط به رویداد خاصی مانند کنسرت، رویداد مشخصی به تقویم اضافه کرد. گوگل لنز مجموعه‌ای از قابلیت‌های محاسباتی بصری با توانایی مشاهده‌ی همان تصویری است که کاربران در حال تماشای آن هستند و مطابق با آن، اطلاعاتی درباره‌ی شیء مورد نظر به کاربر ارائه می‌کند. به عنوان مثال، در صورتی که لنز دوربین گوشی هوشمند محبوب خود را روی یک گل زیبا بگیرید، گوگل لنز نوع گل را برای شما مشخص خواهد کرد.
موارد یادشده بخشی از ویژگی‌های مربوط به گوگل لنز هستند که نماینده‌ی شرکت گوگل در جریان کنفرانس از آن‌ها نام برد. قطعا هنگام در دسترس قرارگیری گوگل لنز به‌صورت عمومی، عملیات گسترده‌تری را می‌توان به وسیله‌ی آن انجام داد. هنگامی که قابلیت گوگل لنز آماده‌ی عرضه باشد، در مرحله‌ی اول از طریق نرم‌افزارهای گوگل اسیستنت و گوگل فوتوز در دسترس خواهد بود؛ اما انتظار می‌رود در سایر نرم‌افزارها هم به کار گرفته شود. همچنین فعلا هیچ اطلاعاتی درباره‌ی عرضه‌ی ویژگی گوگل لنز به‌صورت یک نرم‌افزار مستقل وجود ندارد.
۶- پلتفرم اندروید گو
پلتفرم بعدی سیستم عامل اندروید O، پروژه‌ی اندروید گو (Android Go) است که بر اجرای روان اندروید در دستگاه‌های هوشمند رده پایین و به اصطلاح مقرون‌به‌صرفه‌ای که دارای حافظه‌ی رم کمی هستند، تمرکز کرده است.
تأکید اندروید گو بر بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف پهنای باند است. سیستم عامل اندروید گو شامل مجموعه‌ی جدیدی از نرم‌افزارهای اصلی گوگل است که به خوبی اجرا می‌شود. به علاوه، اندروید گو از نسخه‌ی جدیدی از فروشگاه نرم‌افزاری پلی استور بهره می‌برد که دارای نرم‌افزارهای مخصوص دستگاه‌های هوشمند مقرون به‌صرفه است. حتی نسخه‌ی ویژه‌ای از نرم‌افزار یوتیوب موسوم به یوتیوب گو (Youtube Go) وجود دارد که امکان صرفه‌جویی فراوان در مصرف پهنای باند را به‌وسیله‌ی پیش‌نمایش‌های داده‌ی بهینه‌شده فراهم می‌کند. بخش Front and center، مرکز مدیریت داده‌ی جدیدی است که میزان دقیق داده‌های مصرفی را نمایش می‌دهد. کاربران می‌توانند از بخش تنظیمات به بخش یادشده دسترسی داشته باشند. همچنین، قابلیت صرفه‌جویی داده (Data Saver) در مرورگر گوگل کروم هم به‌طور پیش‌فرض در گوشی‌های هوشمند مجهز به سیستم عامل اندروید گو که حافظه‌ی رم آن‌ها کمتر از ۱ گیگابایت است، فعال خواهد بود.
سخن پایانی
دومین نسخه‌ی بتای سیستم عامل اندروید O از دیروز در آدرس اینترنتی Android.com/beta قابل دسترس است و هم‌اکنون می‌توانید این سیستم عامل را در گوشی هوشمند نکسوس یا گوگل پیکسل خود نصب کنید. بدیهی است که نسخه‌ی جاری سیستم عامل اندروید O دارای باگ و رخنه‌ی امنیتی فراوانی است که با گذر زمان و انجام آزمون و خطا، به پایداری کامل خواهد رسید. با این حال اگر مشتاق به استفاده از نسخه‌ی جدید سیستم عامل اندروید هستید، می‌توانید آن را شخصا تجربه کنید.