یک بار دیگر گمانهزنیها برای ارائه مکبوک با پردازنده اختصاصی ARM اپل اوج گرفته است، اما به نظر میرسد اینبار واقعا قرار است اتفاق بیفتد.
از سال ۱۹۸۴ که مکبوکها پا به عرصهی وجود گذاشتند، این سومین بار است که اپل پردازنده این محصولات را تغییر میدهد و البته اینبار اوضاع بسیار هیجانانگیزتر از دفعات قبل پیش میرود.
اولین سری رایانههای مکینتاش با ریزپردازنده شرکت موتورولا ساخته و معرفی شدند؛ از آنجا که معماری 68K موتورولا برای اپل از معماری 8086 اینتل ظرافت بیشتری داشتند! سپس در سال ۱۹۹۴ پردازنده دستگاههای مک به ریزپردازندههای PowerPC تغییر پیدا کرد. در آن زمان پردازندههای 68K موتورولا دیگر قدیمی به حساب میآمدند و از سوی دیگر همکاری اپل، آیبیام و موتورولا برای ساخت سری جدید پردازندهها مبتنی بر معماری PowerPC شکل گرفته بود تا پاسخگوی نیاز رایانهها باشد. اما این تلاش در سال ۲۰۰۶ به طور کامل در مقابل پردازندههای x86 اینتل شکست خورد و در نتیجه اپل به استفاده از پردازندههای اینتل در دستگاههای مک خود روی آورد.
حالا طبق پیشبینیها قرار است در سال ۲۰۲۰ اپل بار دیگر پردازندههای مورد استفاده در دستگاههای مک را تغییر دهد تا از پردازندههای اختصاصی خودش استفاده کند. این پروژه NO86 نام گرفته و قرار است نتیجه آن طی ۲۴ تا ۳۰ ماه آینده آماده فروش باشند.
اما سوالی که پیش میآید این است که آیا اپل میتواند پردازندههایی بهتر و سریعتر از اینتل بسازد؟ شاید بهتر باشد برای رسیدن به پاسخ کمی بیشتر درباره تاریخ بدانیم:
سال ۲۰۰۸ اپل شرکت Palo Alto Semiconductor را که در زمینه طراحی و ساخت پردازنده فعالیت داشت با قیمت ۲۷۸ میلیون دلار خریداری کرد. این اتفاق تقریبا یک سال پس از ورود اولین نسل تلفنهای هوشمند آیفون رخ داد و علت آن کاملا مشخص بود؛ اپل میخواست به جای استفاده از پردازندههای طراحی شده در بقیه شرکتها در آیفون و آیپد، پردازندههای اختصاصی خودش را طراحی کند و بسازد.
بد نیست بدانید فروش آیفون اول در سال ۲۰۰۷ چندان چشمگیر نبود، فروش ۳۶۷ میلیون دلاری کمتر از ۱/۴ درصد کل فروش اپل را تشکیل میداد. خرید شرکت Alto Semiconductor با این قیمت کاملا غیرمنطقی به نظر میرسید به خصوص اینکه این اتفاق درست زمانی رخ داد که اینتل توانسته بود اپل را قانع کند از پردازندههایش در دستگاههای مک استفاده کند. شاید همین موضوع هم موجب شده تا غرور طراحان اپل خدشهدار شود و به فکر احیای دوباره فناوری طراحی پردازنده بیفتند. برای بسیاری اما هنوز این اقدام اپل سوال برانگیز بود.
اما در سال ۲۰۱۰ که پردازنده A4 اپل روی دستگاههای قدرتمند آیپد نسل اول و آیفون ۴ مورد استفاده قرار گرفت، کمکم جواب این سوالها مشخص شد. به مرور مشاهده شد که پردازندهها اپل حرف برای گفتن دارند، بخصوص با ارائه A5 در سال ۲۰۱۱ و سپس A6 در سال ۲۰۱۲ که پیشرفت بدون توقف اپل در طراحی پردازنده را نشان میداد. اما این شرکت در سال ۲۰۱۳ دست به اقدامی بزرگ زد، معرفی اولین پردازنده موبایل ۶۴ بیتی یعنی A7 که روی گوشی آیفون ۷ مورد استفاده قرار گرفته بود!
اولین واکنش بسیاری از منتقدان در برخورد با پردازنده ۶۴ بیتی نوعی بیتوجهی به این دستاورد بزرگ بود. گفته میشد پردازنده ۶۴ بیتی چیزی نیست که هماکنون به آن نیاز داشته باشیم و این بیشتر اقدامی تبلیغاتی بوده است. اما لحن اظهار نظرها زمانی که اولین نتایج بنچمارک A7 منتشر شد به طور کامل تغییر کرد. برخی حتی این پردازنده را در رده پردازندههای رایانهای و رومیزی قرار دادند!
و حالا گمانهزنیها آغاز شده است؛ اپل به زودی پردازندههای x86 اینتل را کنار خواهد زد و آن را با پردازندههای اختصاصی خودش جایگزین میکند. اپل هیمن حالا هم پردازندههای سری A را برای آیفونهایش طراحی میکند، پردازندههای سری S را برای ساعت هوشمندش، سری W را برای ایرفونهایش و سری T را برای پردازشهای امن دستگاههای مک.
به سوال بازگردیم، آیا اپل میتواند پردازندهای بسازد که بهتر از پردازندههای اینتل عمل کند؟ نمودار زیر نتایج بنچمارک پردازنده به کار رفته در آیفون ۸ و ۱۰ را در کنار پردازنده اینتل Core i5 به کار رفته در مکبوک پرو ۱۳ اینچی نشان میدهد.
این مقایسه در حالی صورت میگیرد که پردازنده A11 به کار رفته در آیفون یک پردازنده موبایلی است که طراحی آن با هدف هرچه پایینتر آوردن مصرف توان صورت گرفته است. در عوض پردازندههای x86 اینتل طراحی شدهاند تا بیشترین کارایی را داشته باشند، حتی به بهای مصرف بیشتر انرژی! حالا تصور کنید اپل تمرکز طراحی را تغییر دهد و با حفظ نگاهش به پایین نگهداشتن مصرف انرژی، اولویتش را بهبود هرچه بیشتر قدرت محاسباتی پردازنده جدیدش قرار دهد. اگر A11 میتواند با Core i5 به کار رفته در مکبوک پرو رقابت کند، این پردازنده جدید حتما اینتل را به زانو در خواهد آورد، شکی نیست!
اپل بالاخره در سال ۲۰۲۰ خواهد توانست کنترل تمام زنجیره دستگاههای مک خود را در اختیار بگیرد؛ پردازنده-سیستم عامل-اپلیکیشنها.
اشتباه است اگر فکر کنیم اپل با NO86 به دنبال ابداع یک معماری جدید برای پردازنده دسکتاپ خود است. چیزی که منطقیتر به نظر میرسد، سری جدید از پردازندههای ARM بهبود یافته برای دستگاههای رومیزی است، سری جدیدی که میتواند نسخه پورت شده OS X را اجرا کند.
به سادگی میتوان دید که iOS چقدر برای اپل ارزشمند و جذاب است. با نگاهی به درآمدهای اول در سال ۲۰۱۷ از محصولات مختلفش دیده میشود دستگاههای مک تنها ۵/۵ درصد دستگاههای مبتنی بر iOS فروش داشتهاند و درآمدزایی آنها تنها ۱۰ درصد iOS بوده است.
برای یک توسعهدهنده اپلیکیشن مک وجود دستگاهی با پردازندهای جدید که عمر باتری بیشتر و وزن کمتری دارد به تنهایی نمیتواند جذابیت داشته باشد، اما دستگاهی که میتواند اپلیکیشنهای iOS را در کنار اپلیکیشنهای قبلی خودش اجرا کند بسیار جذاب و فریینده است. چنین دنیایی را تصور کنید، یک اپلیکیشن میتواند هم روی آیفون و آیپد اجرا شود و هم روی نسل جدید مکبوکها.
البته چنین کاری به هیچ وجه آسان نخواهد بود. برای اینکه یک اپلیکیشن بتواند با یک بستر اجرایی سازگار باشد جزییات بسیار زیادی باید در نظر گرفته شده باشد. بسیاری از بهینهسازیهایی که برای اجرای خوب و سریع یک برنامه در یک سیستم عامل صورت گرفته نمیتواند برای اجرا در سیستم عامل دیگری ترجمه شود. صحبت از ترجمه دشوارتر میشود وقتی بدانیم برای سازگار ساختن اپلیکیشنهای iOS و OS X با دو زبان مختلف روبهرو هستیم که حتی گاهی کلمات یکی معادلی در دیگری ندارد. این مشکل مانند معنی کردن کلماتی چون wabi-sabi، dépaysement، fingerspitzengefühl است.
Donaudampfschifffahrtsgesellschaftskapitänsmützennadel: سوزن کلاه کاپیتان شرکت کشتی بخار دانوب! معنای این کلمه را با گوگل کردن میتوانید بیابید اما چنین وضعی را برای تک تک بیتها و بایتهای یک برنامه تصور کنید. در iOS چیزی به نام نشانگر موس تعریف نشده و OS X نیز به کلی با مفهوم صفحه لمسی و قلم استایلوس غریب است. البته تا زمانی که اپل کنترل کامل هر دو سیستم عامل را در اختیار داشته باشد، انجام این کار به صورت تئوری امکانپذیر است، چنانچه همین حالا هم Xcode میتواند iOS را روی دستگاههای مک شبیهسازی کند.
اما این فقط یک شبیهسازی است، سختافزار یک محیط توسعه بسیار سنگین را اجرا میکند. هنوز نمیدانیم یک اپلیکیشن iOS روی سختافزار دستگاه مک با پردازنده ARM (اگر بخواهد وجود داشته باشد) چطور اجرا خواهد شد!
این وضع بیشتر از آنکه پاسخ سوالهایمان را بدهد به تعداد سوالات ما میافزاید. به صورت خاص نمیدانیم سختافزار بومی اپل وقتی با سیستمعامل مک ترکیب شود چه چیزی از آب در میآید. آیا اول مکبوکی با صفحه لمسی و قلم استایلوس ارائه خواهد داد؟
فکر آینده مکها سادهتر بود، اگر پردازندههای جدیدی که انتظار میرود به زودی از راه برسند با iOS سازگار نبودند، اما حالا ما در این نقطه هستیم. همانطور که میدانیم اگر تعاریف بیجایی که در مورد شجاعت را کنار بگذاریم، اپل یک شرکت محتاط است، که به خوبی از خطرات ترکیب کردن دو محصول تجاری گوناگون با سیستمعاملهای iOS و OS X و ساخت یک پلتفرم ترکیبی پیچیده آگاه است.