بیشتر خوانندگان احتمالاً با مفهوم نرم افزارهای بتا آشنا هستند—نسخهای اولیه از نرم افزار که قبل از نسخه نهایی و پایدار برای آزمایش عرضه میشود. این اصطلاح ظاهراً در دهه ۱۹۵۰ توسط شرکت IBM ابداع شد. آزمایش آلفا ("A") به صورت داخلی برای بررسی نرم افزار قبل از اعلام عمومی انجام میشد، آزمایش بتا ("B") برای بررسی قبل از ارسال به تولید و آزمایش گاما ("C") برای تأیید نهایی قبل از عرضه عمومی بود. طبق برخی منابع، این اصطلاحات توسط "مارتین بلزکی" در IBM اختراع شد، اما تا دهه ۱۹۶۰ بطور گسترده مورد استفاده قرار گرفتند و سپس کنار گذاشته شدند.
در دهه ۲۰۱۰، شرکتهای نرم افزاری از چرخههای توسعه طولانیتر به چرخههای سریعتر روی آوردند. گوگل پیشرو این حرکت بود و با بروزرسانیهای سریع مرورگر کروم، راه را برای دیگران هموار کرد. شرکتهایی مانند مایکروسافت و موزیلا نیز به این روند پیوستند. از زمان عرضه ویندوز ۱۰، مایکروسافت به مدل "نرم افزار به عنوان سرویس" (SaaS) تغییر رویه داده است و بروزرسانیهای عمدهای برای سیستم عاملهای خود ارائه میدهد.
صفحه آبی مرگ در ویندوز ۱۰ و ۱۱
متأسفانه، این نرم افزارها همیشه به خوبی آزمایش نمیشوند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۴، بروزرسانی Moment 5 ویندوز ۱۱ باعث مشکلاتی مانند صفحه آبی مرگ، سیاه شدن صفحه هنگام راه اندازی و مشکلات نصب شد. این اتفاقها دیگر نادر نیستند و مشکلات مشابهی بارها در بروزرسانیهای سریع نرم افزاری دیده شدهاند.
در این مقاله، استدلال میکنم که مایکروسافت و دیگر شرکتهای فناوری باید توسعه نرم افزارهای خود را کندتر کنند تا اطمینان حاصل شود که بروزرسانیها واقعاً کیفیت پایدار دارند. کاربران امروزی میتوانند به کانالهای بتا و توسعه دهنده دسترسی داشته باشند و نرم افزارهای آزمایشی را امتحان کنند. بنابراین، هیچ دلیلی وجود ندارد که مشکلات عمده به کاربران عادی منتقل شود، اگر زمان بیشتری برای تضمین کیفیت اختصاص داده شود.
کاهش کیفیت نسخههای پایدار
حتی در روزگار ویندوز ۹۵ تا ویندوز ۷، زمانی که ویژگیهای اصلی بیشتر در هر نسخه جدید افزوده میشدند، مایکروسافت همیشه بروزرسانیهای امنیتی را به موقع منتشر میکرد. از سال ۲۰۰۳، بروزرسانیهای امنیتی این شرکت در روز سهشنبه دوم هر ماه (Patch Tuesday) عرضه میشوند تا مدیران شبکه از سیستمهای تحت مدیریت خود محافظت کنند.
اگرچه مایکروسافت میتواند برای سازگاری بیشتر با دستگاههای موجود، فاصله زمانی بیشتری بین بروزرسانیهای بزرگ ایجاد کند، بروزرسانیهای امنیتی مانند Patch Tuesday نمیتوانند به تعویق بیفتند، زیرا این بروزرسانیها برای رفع آسیب پذیریها ضروری هستند.
به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۴، افرادی که نسخه 24H2 ویندوز ۱۱ را با CD یا USB نصب کردند، پس از دریافت بروزرسانیهای ماههای اکتبر یا نوامبر نتوانستند بروزرسانیهای بعدی را نصب کنند. این مشکل در بروزرسانی دسامبر رفع شد، اما نشان دهنده آزمایش ناکافی این بستههای بروزرسانی بود و کاربران برای بیش از یک ماه دچار مشکل شدند.
تأثیر مدل توسعه سریع بر مصرف کنندگان
توسعه سریع نرم افزار، که به "توسعه چابک" معروف است، مزایای مشخصی دارد: ویژگیهای جدید سریعتر به کاربران ارائه میشوند و تعامل بیشتری ایجاد میکنند. اما هزینه این مدل، کاهش پایداری محصول و تجربه کاربری ناسازگار است.
در این مدل، مشکلات نه تنها کاربران عادی، بلکه مدیران سیستمها را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. عیب یابی مشکلات در یک سیستم واحد ممکن است زمانبر باشد، اما برای سازمانهایی که تعداد زیادی دستگاه دارند، این فرایند میتواند منجر به از کار افتادن کل سیستم و ضرر مالی قابل توجهی شود.
به عنوان مثال، طبق آمار قدیمی شرکت گارتنر در سال ۲۰۱۴، میانگین هزینه از کار افتادن سیستمهای IT در هر دقیقه، ۵۶۰۰ دلار است. بنابراین، بروزرسانیهای معیوب میتوانند خسارت مالی هنگفتی به سازمانها وارد کنند و اعتماد آنها به مایکروسافت یا دیگر شرکتهای فناوری را کاهش دهند.
ریشههای مشکل و راه حلهای احتمالی
چرخههای انتشار سریع از دهه ۲۰۱۰ به دلیل رقابت شدید بین شرکتها و پیشرفتهای فناوری مانند اینترنت پرسرعت رواج یافت. مرورگر کروم گوگل پیشگام این روند بود و با ارائه بروزرسانیهای سریع، به محبوبترین مرورگر در جهان تبدیل شد.
اگرچه مرورگرها رایگان هستند و کاربران میتوانند بازخورد ارائه دهند، اما نرم افزارهایی مانند ویندوز یا سیستم عامل ایکس باکس که کاربران برای آنها پول میپردازند، نمیتوانند توجیه مشابهی داشته باشند. به همین دلیل، عرضه نرم افزارهای ناقص به کاربرانی که هزینه پرداخت کردهاند، منطقی به نظر نمیرسد.
یکی از راه حلهای پیشنهادی، کنار گذاشتن مدل Patch Tuesday و انتشار جداگانه بروزرسانیهای امنیتی است. این رویکرد میتواند امکان باز پسگیری بروزرسانیهای معیوب را فراهم کند، بدون اینکه دیگر اصلاحات را تحت تأثیر قرار دهد.
نتیجه گیری
اگرچه نمیتوان بطور قطعی از مدل توسعه سریع فاصله گرفت، شرکتها باید تعادل مناسبی بین سرعت ارائه ویژگیها و کیفیت نرم افزار پیدا کنند. کاربرانی که از مشکلات نرم افزارهای ناقص خسته شدهاند، میتوانند به جای ارتقای فوری، چند هفته یا ماه صبر کنند یا از نسخههای پایدار بلند مدت (مانند نسخه ESR فایرفاکس) استفاده کنند.
در نهایت، تنها با افزایش زمان آزمایش، تمرکز بر اصول کدنویسی تمیز و آزمایش دقیقتر نرم افزارها، میتوان اعتماد کاربران را به شرکتهای فناوری بازگرداند و مشکلات کمتری برای مصرف کنندگان ایجاد کرد