راه تشخيص قدرت cpuها در پردازش، مستلزم نگاهي به سرعت آن‌ها در آناليز داده‌هاست.
بي‌شك تمامي عمليات و محاسبات رايانه در قطعه‌اي به عنوان cpu انجام
مي‌شود كه نقش تصميم‌گير و مدير را براي كل سيستم بازي مي‌كند و به همين
منظور به آن مغز رايانه مي‌گويند.
پردازشگر‌ها را برحسب قدرت پردازش از يكديگر متمايز مي‌كنند و جزو
قطعاتي محسوب مي‌شوند كه به راحتي برروي برد اصلي قابل تشخيص‌اند، زيرا
مربع شكل‌هاي بزرگي هستند كه برروي آن‌ها خنك‌كننده يا فن قرار گرفته است.
cpuها برحسب تعداد پين‌ها كه به نوعي از قدرت آن‌ها نشان دارند،
تقسيم‌بندي مي‌شوند؛ هرچند كه تكنولوژي رفته‌رفته پيشرفت كرده و در حال
حاضر شاهد رونق بازار cpuهاي چندهسته‌يي هستيم كه با ظاهري و اندازه‌اي
شبيه cpuهاي گذشته، ولي با تعداد دو تا چهار هسته در يك بسته كه به نوعي
مي‌توان cpu را داراي قابليت پردازش موازي فرض كرد، در بازار عرضه شده
است.
در حال حاضر چند هسته‌يي‌ها بسيار رايج شده‌اند، اما بايد دانست تا
زماني‌كه برنامه‌اي با قابليت پردازش موازي نوشته نشود، عملا چند
هسته‌يي‌ها شبيه به يك هسته‌يي‌ها عمل مي‌كنند و پردازش موازي چندان مفهوم
پيدا نخواهد كرد.
سرعت پردازش cpuها را معمولا با فركانس ساعت (GHZ يا MHZ) بيان
مي‌كنند و بايد دانست كه حجم پردازشي بالاي اطلاعات در يك بازه زماني كوتاه
به اندازه‌اي دماي cpu را بالا مي‌برد كه اگر چند دقيقه خنك‌كننده از كار
بيفتد، cpu نيز از بين خواهد رفت.
سيستم‌هاي خنك‌كننده‌اي جديدا در سيستم‌هاي رايانه‌يي تعبيه شده‌اند كه
از مايعات براي كاهش دماي cpuها استفاده مي‌كنند و دور تا دور اين قطعه
لوله‌كشي براي حركت مايع، مي‌شود تا با جريان مايع دماي cpu كاهش يابد،
هرچند كه اين روش بيش‌تر بر روي سيستم‌هايي به‌كار مي‌رود كه كاربران آن‌ها
قصد overclocking (اوركلاك) دارند؛ يعني مي‌خواهند فراتر از روال عادي cpu
از آن كار بكشند و به همين منظور سرعت آن را بالاتر مي‌برند.