اگر در قرن بيست و يكم از فرهنگ و لزوم فرهنگ‌سازي گفته و نوشته شود كاري
عبث و به منزله اتلاف وقت خواهد بود، چراكه اين موضوع به حدي بديهي است كه
فردي اثبات كند نخوردن آب موجب تلف شدن است!
اما در كشور ما هنوز هم
لزوم فرهنگ‌سازي براي جاانداختن برخي خدمات و رفتارها يا به درستي درك نشده
و يا در نحوه اجراي آن نابلد هستند.
امروزه همه جا سخن از جنگ نرم و نفوذ دشمن از فضاي مجازي به كشور است، اين موضوع تحركات زيادي را نيز به همراه داشته است.
ما نيز در حال مقابله از نوع حذفي(فيلترينگ)، شبيه‌سازي خدمات، ارايه الگوهاي مشابه و غيره هستيم.
مقصود نگارنده نقد روش‌هاي مذكور نيست، اما پاشنه آشيل تمامي اقدامات تاميني در فضاي ملي مجازي، نبود فرهنگ‌سازي شفاف و روشن است.
يك ماه ديگر كشور ما در شرف اجراي فاز نخست يكي از پرسر و صداترين طرح‌هاي ملي در فضاي مجازي يعني "شبكه ملي اطلاعات" است.
اين
شبكه چيست؟ فايده آن براي كشور چه خواهد بود؟ چه كساني امكان استفاده از
آن را دارند؟ روش استفاده از شبكه مذكور چيست؟ خدمات قابل ارائه و دريافت
در اين محيط چيست؟ و ده‌ها چيست و ابهام ديگر.
امروز اگر اين
پرسش‌ها را در مقابل بسياري از مردم كه قرار است مصرف‌كننده اصلي اين خدمات
باشند بگذاريد، آيا پاسخ درست و شفافي دريافت خواهد شد، و آيا اصولاً
پاسخي در كار است؟
چرا اين شبكه از مدت‌ها قبل از راه‌اندازي در فواصل و اجزاي مناسب خرد، ساده‌سازي و در اختيار افكار عمومي قرار نمي‌گيرد؟
اين روزها از اين ملي‌هاي مجازي كم نداريم. فخر و فجر ملي هم در راه است.
ظاهراً فخر ملي مخفف فراهم آورندگان خدمات رايانه‌اي (ايميل) و فجر ملي هم مخفف فراهم سازی جويشگر رايانه‌ای(موتور جست‌و‌جو) است.
البته بر اساس برخي شنيده‌ها موضوع به همين شكل ناقص منتشره در رسانه‌ها نبوده و شكل متفاوت و گسترده‌تري را شامل مي‌شود.
اما
اين كه ضرورت و فلسفه اجراي دو طرح مذكور چيست؟ كاربران چگونه بايد به
استفاده از اين خدمات ترغيب شوند؟ تفاوت اين خدمات با نوع خارجي آن چيست؟ و
ده‌ها چيست و ابهام ديگر.
ظاهراً بايد منتظر ماند تا در آن سوي
آب‌ها تبليغات گسترده و مفصلي پيرامون اين طرح‌ها انجام شود كه نه تنها
كمكي به اجراي آنها نمي‌كند بلكه موجب بي اعتمادي كاربران نيز خواهد شد.
به اين ترتيب يا طرح‌هاي مذكور بي‌استفاده روي زمين مي‌ماند، يا بايد چندين و چند برابر هزينه اعتمادسازي كرد.
حال
آنكه اگر از مدت‌ها قبل به شكلي الزامي و داراي چارچوب، "فرهنگ‌سازي" نيز
در متن طرح‌هاي ملي نامدار قرار گيرد، نه تنها با شكست، نياز به هزينه‌هاي
گسترده و مضاعف در اجراي طرح‌هاي مذكور مواجه نمي‌شويم، بلكه مي‌توان شرايط
و فضايي را ايجاد كرد كه كاربران براي عرضه اين خدمات لحظه‌شماري نيز
بكنند.