مشاهده تصاویر بیشتر ...
از اواخر قرن سوم، شیوه ای میان دانشمندان اسلامی ظهور کرد که آن را فن امالی باید نامید. امالی جمع املاء است و به این صورت بوده که یکی از اساتید یا دانشمندان بنام در انجمنی سخنرانی می‌کرد و سخنان او را می‌نوشتند و جمع‌آوری می‌کردند تا کتابی می‌شد و آن را امالی می‌خواندند. الأمالی للشیخ الصدوق، کتابی به زبان عربی، تألیف شیخ صدوق (حدود ۳۰۶-۳۸۱ق) است. این کتاب حاصل جلسه‌های متعددی است که شیخ صدوق هفته‌ای دو روز سه شنبه و جمعه از ۱۸ رجب سال ۳۶۷ق تا ۱۱ شعبان سال ۳۶۸ق در مشهد برای شاگردانش املاء نموده و ایشان نوشته‌اند.
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، (۳۰۵ ۳۸۱ق.) از بزرگترین علمای شیعه در قرن چهارم هجری قمری است. تاریخ دقیق تولد وی معلوم نیست. اما گویا پس از ۳۰۵ ه.ق بوده است. مدفن شیخ صدوق در ری است. وی را بزرگترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار آورده و حدود ۳۰۰ اثر علمی به او نسبت داده‌اند که بسیاری از آنها امروزه در دسترس نیست. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست. از دیگر آثار مهم و معروف وی می‌توان معانی الاخبار، عیون الاخبار، الخصال، علل الشرائع و صفات الشیعة را نام برد.
شیخ صدوق این کتاب را که در ۹۷ مجلس , ۱۳ ماه تدوین کرده و این مجالس به جز چند مجلس (۲۲، ۲۳، ۲۴و ۲۶) هر جمعه و سه شنبه بر پا بوده است. شروع آن ۱۸ رجب ۳۶۷ق به هنگام سفرش به مشهد، و پایان آن ۱۸ شعبان ۳۶۸ق بوده است. فقط مدت کوتاهی در راه طوس در تدوین کتاب فاصله افتاده است.
مجلس ۲۹ آن مصادف با ۸ محرم (دومین جمعه محرم) بوده و لذا به مقتل سیدالشهداء(ع) شروع کرده و آن را در مجلس ۳۰ و ۳۱ تکمیل کرده است. مجلس ۲۶ مصادف با غدیر و ذکر فضائل این روز است. این بیانگر امتیاز این کتاب به دیگر کتب امالی است که صدوق در نقل احادیث به مناسبت‌های زمانی و مکانی توجه داشته است.
افزون بر آن در ماه رجب از فضائل آن ماه و در ماه مبارک رمضان از فضائل رمضان و ثواب روزۀ در این ماه‌ها حدیث نقل کرده است. هنگامی که به نیشابور می‌رسد حدیثی در فضیلت زیارت امام رضا(ع) نقل می‌کند.