مشاهده تصاویر بیشتر ...
بدون شک آیات و روایات نبی(ص) گرامی اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام از یک ظرفیت بالایی در استخراج علوم اسلامی برخوردارند چون دین خاتم است دین اسلام برای هدایت انسانها الی یوم القیامه نازل شده است اما سوالی که اینجا هم مطرح می شود آیا از نصوص دینی تمام علوم ماکان و مایکون به دست می آید؟ چون دقت بفرمایید یک بحث، بحث علم پیامبر و امام است، خب طبق ادله ای که ما داریم «اذ شائوعلموا لو؛ امام هر گاه خواهد بداند، بوى اعلام شود. » ولو سید مرتضی این مبنا را قبول ندارد و می گوید: علم ائمه، علم به امور دینی و هدایتی است نه بیشتر» مثلاً معصوم به زبانهای مختلف علم ندارد و نقصی هم برای آن نیست و این درست است و عقل هم بیشتر از این را برای امام ثابت نمی کند. ولی از نصوص دینی که روایاتی تقریباً مستفیضه هستند، بر می آید که ائمه علیهم السلام علم ماکان و مایکون را دارند و «اذا شائوا علموا». این مقدار از روایات به ما کمک می کند که گستره علم امام را بدانیم. اما آیا آنچه علم امام بوده است در روایات آمده است؟ یاآنچه در روایات آمده است به دست ما رسیده است؟ اینجا پاسخ بنده منفی است! یعنی من اعتقادم این نیست که ائمه علیهم السلام کل علم خودشان را به دیگران منتقل کردهاند بله کل علم امام را به امام بعدی خود منتقل کردهاند اما آن هم با روشی خواص نه با روش تدریس و آموزش! بلکه علم امام نوری است که از امام قبلی به امام بعدی منتقل می شود که در روایت هم داریم. اما این که همه علوم شان را در اختیار اصحاب گذاشته اند ،خیر اینگونه نیست! ولی وظیفه امام این است که همه علوم که مربوط به حوزه دین و هدایت است را در اختیار بگذارند لذا آنچه به عنوان علوم اسلامی است بله به طور کامل می شود از قرآن و سنت و حتی از این روایاتی که در اختیار داریم به دست میآید ولی دو شرط دارد: یعنی دو مبنا را باید به آن توجه کنید؛ یکی اینکه از روش اجتهاد استفاده شود: یعنی گاهی اوقات ائمه علیهم السلام کلیات را بیان کرده اند مثل قاعده لاضررو قاعده لاحرج وقاعده ضمان. اما امام علیه السلام نیامده برای همه قواعد، مطلب بگوید. قاعده را گفته و ما باید اجتهاد کنیم، قواعد را کشف کنیم بُعد منطبق بر مصادیق، این یک مبنای خیلی مهم است است و یک مبنای دیگر بحث حجیت خبر است. آیا ما خبر ثقه را حجت می دانیم_ طبق سیره عقلا ،عدم ردشارع یاممضی مع شارع_ یا خبر موثوق به را حجت میدانیم؟ این دو مبنا تکلیف ما را با اخبار احاد روشن میکنند.