به گزارش سافت گذر به نقل اززومیت؛ براساس نتایج تحقیقات دانشمندان که اخیرا در ژورنال Science
Translational Medicine چاپ شده، میزان کافئینی که افراد با خوردن یک دابل
اسپرسو جذب می‌کنند از نظر تاثیر روی ساعت بیولوژیکی بدن و برهم زدن
برنامه‌ی خواب تاثیر کمتری در مقایسه با قرار گرفتن در معرض نوری دارد که
از صفحه‌ی نمایش گوشی‌های هوشمند ساطع می‌شود. با این وجود می‌توان چنین
نتیجه گرفت که استفاده از گوشی‌های هوشمند در ساعات پایانی روز و مخصوصا
پیش از خواب چندان توصیه نمی‌شود.
اغلب گجت‌های هوشمند نظیر گوشی و تبلت‌ها از وجود یک نور آبی روشن بهره
می‌برند تا از این طریق کاربران بتوانند محتوای نمایش داده شده در نمایشگر
را حتی زیر نور آفتاب نیز ببینند، اما همین نور آبی در بی خواب کردن
کاربران نقش بسزایی دارد.
براساس نتایج تحقیق دانشمندان، قرار گرفتن در معرض نور ساطع شده از
نمایشگر گوشی‌های هوشمند یا تبلت‌ها می‌تواند زمان خواب افراد را دو برابر
بیشتر از نوشیدنی‌های کافئین دار به تعویق بیاندازد.
مقایسه‌ی کافئین با قرار گرفتن در معرض نور شدید
دانشمندان برای درک بهتر تاثیر کافئین روی چرخه‌ی خواب و ساعت بیولوژیکی
بدن سعی کرده‌اند تا از اعداد و المان‌های کمی استفاده کنند. در مغز ما
غده‌ای با نام پینه‌آل وجود دارد که در زمان خواب شروع به کار کرده و
هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می‌کند. این هورمون وظایفی را بر عهده
دارد و زمانی که انسان از خواب بیدار می‌شود، دیگر ترشح نمی‌شود که معمولا
این چرخه براساس ساعت بیولوژیکی بدن انسان بوده و برهم خوردن آن می‌تواند
در طولانی مدت مشکلات عدیده‌ای را برای انسان ایجاد کند. همه‌ی ما می‌دانیم
که کافئين باعث بیدار ماندن ما در زمان شب می‌شود، اما فاکتور دقیقی از
میزان تاثیرگذاری آن در ساعت بیولوژیکی بدن خود نداریم.
دانشمندان برای مطالعه‌ی میزان تاثیرگذاری کافئین و روشنایی نمایشگر
گوشی‌های هوشمند، پنج نفر داوطلب را برای ۴۹ ساعت تحت شرایط کنترل شده نگه
داشته‌اند. سه تا چهار ساعت پیش از به خواب رفتن هر یک از این افراد تحت
یکی از چهار شرایط انتخاب شده از پیش قرار گرفته‌اند. این چهار شرایط شامل
مواردی نظیر کافئین و قرار گرفتن در معرض نور شدید، کافئین و قرار گرفتن در
شرایط نور ضعیف، دارونما و قرار گرفتن در معرض نور شدید و دارونما و قرار
گرفتن در معرض نور ضعیف است. اما دارونما چیست؟ دارونما به داروهایی اطلاق
می‌شود که اثر خاصی ندارند و هدف از آن‌ها تلقین شرایطی خاص در افراد است.
برای مثال پزشکان این دارو را برای افرادی تجویز می‌کنند که سعی دارند
آن‌ها را از نظر روحی نیز تحریک کرده و روند بهبود بیماری را از این طریق
بهبود بخشند.
محققان میزان کافئين مورد استفاده توسط هر یک از افراد را با توجه به
وزن و توده‌ی بدن هر فرد داوطلب اندازه‌گیری کرده‌اند، اما در حالت کلی هر
یک از افراد به اندازه‌ی برابری کافئین دریافت کرده‌اند. براساس اطلاعات
ارائه شده در این آزمایش بصورت میانگین هر فردی با داشتن ۶۸ کیلوگرم وزن یک
دابل اسپرسو مصرف کرده است.
همانطور که در نمودار بالایی مشاهده می‌کنید، کافئین توانسته تا میزان
خواب فرد مورد نظر را در مقایسه با داوطلب دیگری که دارونما مصرف کرده، بیش
از ۴۰ دقیقه به تاخیر بیاندازد. نوار مشکی رنگ نشان دهنده‌ی مصرف کافئين و
نوار سفید نشانگر استفاده از دارونما در داوطلبان است.
در مورد نوارهای هاشور خورده، باید میزان دخالت و تاثیر نور را نیز
محاسبه کرد. همانطور که می‌بینید، ترکیب کافئین و نور شدید که در قالب نوار
هاشور خورده برای کاربر نمایش داده شده، در مجموع میزان خواب فرد مورد نظر
را تا ۸۵ دقیقه بیشتر در مقایسه با دارونما و نور شدید به تاخیر انداخته
است. در مقایسه با حالت عادی، کافئین با نور شدید می‌تواند میزان تاخیر در
خواب را به بیش از ۱۰۵ دقیقه برساند.
محققان به این موضوع اشارکرده‌اند که میزان تاخیر ایجاد شده در خواب
توسط عاملی به نام نور شدید تفاوت چندانی با آمار ثبت شده برای ترکیب
کافئین با نور شدید ندارد. همانطور که می‌توان از نمودارها و آمارهای ارائه
شده نیز مشاهده کرد، قرار گرفتن در معرض نور شدید می‌تواند تاثیر بسیار
زیادی برای میزان ترشح ملاتونین داشته باشد.
گوشی هوشمند را پیش از خواب کنار بگذارید
آزمایش مورد نظر بین یک گروه پنج نفره از کاربران انجام شده و نتایج
حاصل نشان از این دارد که در برخی موارد، اعداد تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد.
همانطور که در نمودار پایینی نیز مشاهده می‌کنید، برخی از کاربران تاثیر
بیشتری را از کافئین در مقایسه با نور بسیار زیاد می‌گیرند، در واقع تاثیر
کافئین در بی‌خوابی این افراد بیشتر از زمانی است که در معرض نور شدید قرار
می‌گیرند.
شاید نکته‌ای که همه از آن آگاه هستند، بی خوابی افراد زمانی است که
کافئین مصرف می‌کنند. این ماده علاوه بر ایجاد بی خوابی در افراد، عوارض
دیگری را نیز به ارمغان می‌آورد که از جمله‌ی آن می‌توان به افزایش ضربان
قلب، بالا رفتن آگاهی و بهبود وضیت روحی فرد مورد نظر اشاره کرد. هر یک از
این فاکتورها به تنهایی می‌تواند باعث بیدار ماندن افراد شوند، بدون اینکه
در میزان ترشح ملاتونین تغییری ایجاد کنند.
با نگاهی به نتایج حاصل از آزمایش‌های صورت گرفته روی داوطلبان می‌توان
به روشنی دید که روشنایی محیط یا ساطع شدن نور شدید می‌تواند تاثیر بیشتری
را در ایجاد بی خوابی داشته باشد. البته نباید از اثرات پیچیده‌ی کافئین در
نقاط مختلف بدن که هر یک به تنهایی باعث ایجاد بی خوابی می‌شوند، غافل شد.
به هر صورت پیش از ظهور گجت‌های هوشمند نظیر گوشی‌ها، تبلت‌ها و
لپ‌تاپ‌ها نیز محققان به این موضوع پی برده بودند که روشنایی می‌تواند به
خواب رفتن افراد را تحت تاثیر قرار دهد، حال که اغلب افراد در جیب خود یک
خورشید کوچک را حمل می‌کنند، بهتر است کمی محتاطانه‌تر با این موضوع برخورد
کرد و برای بهبود فرآیند خواب، استفاده از گجت‌ها را در زمان به خواب رفتن
کنار گذاشت. برای درک اثرات مخرب برهم خوردن چرخه‌ی خواب و بیداری پیشنهاد
می کنیم مقاله‌ی چگونه فرآیند پاکسازی مغز خود را بهبود ببخشیم؟ را مطالعه کنید.