آیپاد، آیفون و آیپد نه تنها محصولاتی انقلابی برای اپل
به شمار می‌روند، بلکه هر کدام نقطه‌ی عطفی را در تاریخ دنیای تکنولوژی
رقم زدند. زمان زیادی از آخرین باری که اپل با معرفی محصولی جدید همه را
شگفت زده کرد می‌گذرد و به عقیده‌ی بسیاری از کارشناسان، زمان آن رسیده تا
اپل دوباره با معرفی محصولی جذاب و متفاوت همه را غافلگیر کند.
آخرین گزارش مالی اپل
حکایت از افت درآمد این شرکت برای اولین بار طی ۱۳ سال گذشته دارد. شاید
با نگاهی به درآمد اپل، در نگاه اول متوجه اشکال قضیه نشوید. در واقع اپل
در طی سال‌های گذشته به قدری استانداردها را جابجا کرده است که دیگر با
معیار خودش سنجیده می‌شود. اگرچه درآمد اپل حتی در بدترین شرایط هم آرزوی
بسیاری از شرکت‌ها است، اما قطعاً وضعیت فعلی، دوستداران و سهامداران اپل
را که به روزهای خوب این شرکت عادت کرده‌اند، راضی نخواهد کرد.
به گزارش سافت گذر به نقل از زومیت؛ روند نزولی آیپد که سه سالی می‌شود گریبان‌گیر آن است، بالاخره به آیفون
هم سرایت کرد. دلایل مختلفی از جمله اشباع بازار (موردی که خود تیم کوک هم
به آن معترف است)، ثبات بازار جهانی و نوسانات نرخ ارز، به متوقف شدن روند
رو به رشد آیفون منجر شده است.
کوک آمار دقیقی از فروش محصول جدید شرکتش، آیفون SE،
ارائه نمی‌دهد، و در عوض می‌گوید «عرضه‌ی آن به صورت محدود بوده است».
شاید با عرضه‌ی گسترده‌تر و متناسب با میزان تقاضای این محصول در سه ماهه‌ی
آینده شاهد فروش حدود ۱۰ میلیون آیفون SE باشیم.
هرچند در این پیش‌بینی‌ها هم تردید وجود دارد، چرا که اپل خودش هشدار
داده است که وضعیتش در سه ماهه‌ی آینده نیز چندان خوب نخواهد بود.
در حالی که گوشی ۴ اینچی جدید اپل در درجه‌ی اول برای پر کردن جای خالی
یک تلفن هوشمند کامپکت از اپل در بازار امریکا طراحی شده بود، اپل با قیمت
گذاری آن گوشه چشمی به بازار کشورهای در حال توسعه نیز داشته است. در حال
حاضر، اپل در هیچ یک از چنین کشورهایی موفق نیست. اپل شاهد افت دو رقمی
درآمد سالانه در چین، ژاپن و مابقی منطقه‌ی آسیا-اقیانوسیه بوده است. کاهش
فروش در اروپا تنها ۵ درصد بوده و این میزان کاهش در کل قاره‌ی امریکا به
۱۰ درصد می‌رسد.
اپل هشدار داده است که در سه ماه آینده نیز وضعیت چندان خوبی نخواهد داشت
با وجود از بین رفتن بسیاری از فرصت‌های فروش در سطح بین المللی،
تحلیل‌گران همچنان عقیده دارند اپل فرصت رشد دوباره در این بازارها را
دارد. پاتریک مورهد، رئیس موسسه‌ی بینش استراتژیک مور عقیده دارد یکی از
این بازارها کشور «هند» است. به نظر مورهد، اپل با تمرکز بر بازار تلفن‌های
میان رده می‌تواند سهم بزرگی از بازار هند را، که حتی از بازار چین هم
بزرگ‌تر است، به دست بیاورد. به گفته‌ی مورهد اپل هنوز شانس خود در بازار
تلفن‌های میان‌رده را در سطح جهانی امتحان نکرده است.
اما این استراتژی احتمالی اپل که به «پر کردن جای خالی» مشهور است، برای مدت زمان زیادی به رشد فروش کمک نخواهد کرد.
شنا در جهت مخالف جریان
تاثیر نوسانات نرخ ارز تنها اپل را با مشکل مواجه نکرده است، بلکه
تقریباً تمامی شرکت‌های دنیای تکنولوژی و مخصوصاً شرکت‌هایی که با تولید
تلفن‌های هوشمند سر و کار دارند، از این موضوع متاثر شده‌اند.
در ایالات متحده، به نظر می‌رسد مصرف کنندگان از تلفن‌های هوشمند و
تبلت‌های خود راضی هستند و قصد ندارند دستگاه‌های ۴۰۰ تا ۸۰۰ دلاری خود را
به این زودی ارتقاء بدهند. استراتژی خرید قراردادی تلفن هوشمند از
اپراتورها و پرداخت ماهیانه‌ی هزینه‌ی آن، دیگر مانند گذشته به مخفی کردن
قیمت واقعی دستگاه کمک نمی‌کند. مصرف کنندگان دیگر به خوبی متوجه این قضیه
هستند که تلفن ۱۰۰ دلاری آن‌ها در واقع ۶۰۰ دلار خرج روی دستشان خواهد
گذاشت.
به نظر نمی‌رسد مشتری‌های محصولات اپل قصد داشته باشند دستگاه‌های با کیفیت و گران قیمت خود را به این زودی ارتقاء دهند
استراتژی اپل برای معرفی دسته‌های جدیدی از محصولات نیز چندان موفقیت
آمیز نبوده است. برای مثال آیپد را در نظر بگیرید. آیپد هنوز هم یکی از
مشهورترین تبلت‌های جهان است، اما کیفیت ساخت بالای آن موجب شده است تا
کاربران چندین سال از آن استفاده کنند. به همین دلیل، اپل سعی کرد با معرفی
آیپد در اندازه‌های متفاوت و حتی معرفی آیپد پرو
با قلم و کیبورد، شاید مصرف کنندگان را مجاب به ارتقاء کند. اپل حتی برای
اینکه خانواده آیپد را از یکنواختی دربیاورد، تبلت پرچمدار ۹.۷ اینچی خود
را به عنوان «آیپد پرو کوچکتر»
معرفی کرد. اگرچه هنوز برای سنجش تاثیر تصمیمات اخیر اپل، روی افزایش
میزان فروش کمی زود است، اما مشخص است که آیپد ۱۲.۹ اینچی نتوانسته کمک
چندانی به اپل کند؛ چرا که آمار فروش تبلت‌های اپل نسبت به سال گذشته ۱۹
درصد افت داشته است.
محصولات جدید
اپل طی سال‌های اخیر یکی دو محصول کاملاً جدید معرفی کرده است که مهمترین آن‌ها «اپل واچ»
است. اولین محصول پوشیدنی اپل یکی از بهترین ساعت‌های هوشمند بازار است و
به نظر می‌رسد درآمد میلیاردی برای اپل به همراه داشته باشد. از آنجا که
اپل در گزارش مالی خود آمار درآمد ساعت هوشمندش را در قسمت «سایر محصولات»
قرار می‌دهد، آمار دقیقی از سود دهی اپل واچ مشخص نیست. تنها چیزی که مشخص
است، این که بخش «سایر محصولات» درآمد ۲.۱ میلیارد دلاری دارد.
تیم کوک اعلام کرده است که عمده‌ی رشد ۳۰ درصدی درآمد سالانه‌ی دسته‌ی
«سایر محصولات» مربوط به اپل واچ است؛ اما باید توجه داشت که همین دسته
کاهش ۵۰ درصدی درآمد را در آخرین گزارش سه ماهه‌ی مالی اپل تجربه کرده است.
آیا دلیل این کاهش درآمد هم اپل واچ است؟
مورهد عقیده دارد برای بهبود وجهه‌ی اپل واچ، اپل باید قابلیت‌های شخصی
سازی بیشتری به آن اضافه کند و همچنین کاری کند که ساعت هوشمندش بدون نیاز
به اتصال به آیفون هم یک گجت مستقل و کامل باشد. این تغییرات در کنار معرفی
یک ساعت پایین رده‌ی ۱۹۹ دلاری می‌تواند به رشد اپل واچ کمک به سزایی کند.
اپل واچ گجتی دوست داشتنی است، اما به هیچ وجه مانند آیفون محصولی «لازم و ضروری» به شمار نمی‌رود.
اپل راه را به دیگران نشان می‌دهد
حتماً ظهور فایل‌های MP3 در اواخر دهه‌ی ۹۰ میلادی و پخش کننده‌های
مشهور آن‌ها که به «ام‌پی‌تری پلیر» مشهور بودند را به یاد دارید.
ام‌پی‌تری پلیرها نتوانستند موفقیت «واکمن» سونی
یا «سی‌دی پلیرها» را تکرار کنند. مشخص نبود که بخش تجربه‌ی کاربری و
سرویس‌های آن‌ها دچار ضعف بود یا اینکه این پخش کننده‌ها از سخت افزار
جذابی بهره نمی‌بردند. آنچه مشخص است، نادیده گرفته شدن این گجت جدید از
سوی بسیاری از شرکت‌های بزرگ، رسانه‌ها و حتی تحلیل‌گران دنیای تکنولوژی
بود. سپس اپل با اولین آیپاد و آیتیونز از راه رسید.
اپل با آیپاد و آیتیونز یک تجربه‌ی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری جادویی را
ارائه می‌داد که دیگر شرکت‌ها در ارائه‌ی مشابه آن ناتوان بودند. ناگهان
پخش کننده‌های موسیقی به «پدیده‌ی جدید» دنیای تکنولوژی تبدیل شدند و رقبا
یکی پس از دیگری به تقلید از اپل سعی در معرفی محصولات مشابه داشتند.
اپل با معرفی «پدیده‌ی بزرگ بعدی» دنیای تکنولوژی یعنی آیفون، و در
مقیاسی کوچکتر آیپد، همین الگو را تکرار کرد. مشخص است که اگر اپل می‌خواهد
موفقیت‌های گذشته‌ی خود را تکرار کند، نیاز به معرفی پدیده‌ی بزرگ بعدی
دارد. اما اگر اپل واچ این پدیده نیست، پس چه محصولی این عنوان را کسب
خواهد کرد؟
اپل با آیپاد و آیتیونز یک تجربه‌ی
نرم‌افزاری و سخت‌افزاری جادویی را ارائه می‌داد که دیگر شرکت‌ها در
ارائه‌ی مشابه آن ناتوان بودند
این محصول ماشین اپل
هم نمی‌تواند باشد؛ چرا که بازار خودروهای الکتریکی وضعیت چندان مناسبی
ندارد. حتی شرکت‌های بزرگ اتومبیل سازی با داشتن سابقه و تجربه‌ی بالا به
سختی توان بقاء در این بازار را دارند. اگر به تسلا
فکر می‌کنید، باید بدانید که این شرکت هم با مشکلات خاص خود دست و پنجه
نرم می‌کند. تسلا تا کنون به زحمت موفق به فروش ۸۵ هزار دستگاه خودرو شده
است و همین تعداد را هم با ضرر فروخته است. برنامه‌ی معرفی محصولات جدید
تسلا همواره با تاخیر مواجه می‌شوند و حتی معلوم نیست پیش‌فروش‌های مدل ۳
در سال ۲۰۱۷ قرار است به دست خریداران برسد یا ۲۰۱۸. مشخص است که مصرف
کنندگان هنوز علاقه‌ای به خودروهای الکتریکی ندارند، حتی اگر آن‌ها را
ارزان‌تر از قیمت تمام شده و با ضرر بفروشند.
اگر اپل بتواند خودرویی بسازد، قطعاً الکتریکی، زیبا و به شدت گران قیمت
خواهد بود. اپل اگر می‌خواهد در این بازار دوام بیاورد، باید خودروهای
الکتریکی و سیستم توزیع خودرو را از نو اختراع کند. در بهترین شرایط، این
محصول به زحمت فروش خواهد رفت. خلاصه‌ی کلام اینکه «اپل کار» به تنهایی
نمی‌تواند اپل را نجات دهد.
اما گزینه‌های دیگر و بهتری نیز وجود دارند که وابستگی زیادی به سخت‌افزار و طراحی انقلابی ندارند.
Apple TV واقعی
قبل از آخرین مراسم اپل، خیلی‌ها امیدوار بودند تا اپل با معرفی سخت‌افزاری جدید، سیری را به خانه‌ها بیاورد. در عوض، اپل با معرفی یک بروزرسانی کوچک نرم‌افزاری برای اپل تی‌وی، سیری را برای جستجو در اپ استور معرفی کرد!
سیری یک سرویس بسیار مفید است، اما خانه‌ی اصلی آن تلفن هوشمند و درون
جیب‌ها است. سیری به هیچ عنوان با خانه‌ها در ارتباط نیست. محصولی از اپل
که مغز متفکر آن سیری باشد و به خانه‌ی هوشمند (و HomeKit) متصل باشد، می‌تواند وضعیت فعلی را به کلی تغییر دهد. این کار به اپل کمک می‌کند که با آمازون، که در حال حاضر با الکسا و دستگاه‌های اکوی خود می‌تازد، رقابت کند.
گزینه‌ی دیگر یک «اپل تی‌وی واقعی» است؛ نه جعبه‌ای کوچک به شکل فعلی
آن، بلکه یک سرویس تلویزیونی کامل. اپل در سال‌های اخیر بارها نشان داده
است که چندان به این موضوع بی علاقه نیست. شاید تلویزیون اپل محصول/سرویسی
باشد که اپل به آن نیاز دارد.
اپل با معرفی سرویس نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تلویزیون خود، می‌تواند
مانند گذشته بار دیگر به دیگران راه را نشان بدهد. محصول اپل می‌تواند
بهترین دستگاه DVR
(با حداقل یک ترابایت فضای ذخیره سازی) باشد و با داشتن قابلیت‌هایی چون
دسترسی به شبکه‌های کابلی، کار کردن با سیستم‌های صوتی از طریق Wi-Fi،
ادغام سرویس‌های اپل (مانند Apple Music) در آن و در نهایت طراحی منحصر به فرد اپل، «پدیده‌ی بزرگ بعدی» لقب بگیرد. اپل حتی می‌تواند سرویسی مشابه نتفلیکس را برای رقابت عرضه کند.
مورهد در این باره می‌گوید:
همانطور که Apple Music و آیتیونز توانستند همه‌ی توزیع کنندگان موسیقی
را زیر یک سقف جمع کنند، اپل تی‌وی هم می‌تواند تمامی شبکه‌های کابلی را به
صورت یکجا عرضه کند.
معرفی چنین محصولی همچنین می‌تواند نقطه‌ی عطفی در تاریخ اپل برای چرخش
اپل از شرکتی «سخت‌افزاری» به سمت شرکتی با تمرکز بر روی «سرویس‌ها» باشد.
سرویس‌ها
با اعلام گزارش مالی اپل در هفته‌ی گذشته، مدیر عامل این شرکت، تیم کوک،
به دفاع از عملکرد شرکتش پرداخت و از همه خواست تا با دقت بیشتری پشت
پرده‌ی اعداد را ببینند. یکی از حوزه‌هایی که تیم کوک بر آن تاکید داشت،
بخش «سرویس‌ها» بود. این بخش شامل سرویس سلامت اپل (Apple Care)، اپل پی
و خدمات صدور مجوز اپل می‌شود. کوک این حوزه را «بخشی بزرگ و تجارتی
سودآور» می‌داند. این بخش ۶ میلیارد دلار از درآمد اپل را به خود اختصاص
می‌دهد و ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است. برای مقایسه جالب است
بدانید درآمد اپل از سرویس‌ها بیشتر از درآمد آن از فروش مک است.
برخی عقیده دارند «سرویس‌ها» آینده‌ی اپل است. بن تامپسون، تحلیلگر مسائل اقتصادی دنیای تکنولوژی عقیده دارد:
در حالی که آیفون جایگاه بسیار مستحکمی بین محصولات اپل دارد و به نظر
من سال مالی آینده دوباره رشد فروش را تجربه خواهد کرد، رشد آن بسیار کمتر
از آنچه تا به حال تجربه کرده‌ایم خواهد بود. در واقع رقیب اصلی آیفون،
آیفون‌های قبلی بسیار خوبی است که هم اکنون در دستان مصرف کنندگان قرار
دارند. با توجه به این نکته، کسب درآمد بیشتر از مشتریان سابق، تنها راه
اپل برای رشد مجدد است.
اپل چند صد میلیون مشتری دارد که به اکوسیستم سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و
خدمات ابری و محتوایی آن وابسته‌اند. همانطور که اپل طی سال‌های آینده به
فروش میلیونی دستگاه‌های خود ادامه خواهد داد، قطعاً این بخش از تجارت اپل
نیز شاهد رشد خواهد بود. تامپسون معتقد است که اپل باید بر روی این فرصت
طلایی تمرکز کند.
با رسیدن پاییز امسال، اپل آیفون جدید خود را معرفی خواهد کرد. طبق سنت سال‌های گذشته در معرفی آیفون‌های جدید، آیفون 7
احتمالاً تغییرات عمده‌ای خواهد داشت و فروش میلیونی را تجربه خواهد کرد.
اما این‌ها موجب تغییر معادلات برای اپل نخواهند شد. آینده‌ی اپل در
درازمدت نمی‌تواند متکی بر چرخه‌ی به روز رسانی سخت‌افزار باشد.
آنطور که به نظر می‌رسد، پدیده‌ی بزرگ بعدی اپل یک سخت‌افزار زیبا نخواهد بود، بلکه احتمالاً یک سرویس است.