دلفی و نسخه 2010
دلفی 2010 یکی از بزرگ‌ترین و پراستفاده‌ترین ابزارهای
برنامه‌نویسی و توسعه سریع نرم‌افزار در حال حاضر است. بیش از یک میلیون و
هفتصد هزار توسعه‌دهنده نرم‌افزار در جهان، دلفی را برای کار خود انتخاب
کرده‌اند. زيرا دلفی، توسعه نرمافزارهای کاربردی، ایستگاه‌های کاری،
کیوسک‌ها، نرمافزارهای مجهز به فناوری لمسی و چندلمسی و نرمافزارهای تحت
وب را بدون آن که قدرت و کنترل برنامه‌نویسی کاهش یابد، به شدت سرعت
می‌بخشد.
برنامه‌هایی که با دلفی نوشته می‌شوند، بسیار پرسرعت و فشرده
بوده و از واسط‌های کاربر غنی و توانمندی برخوردار هستند. ضمن آن که قادرند
به صورت مجازی به هر پایگاه داده و منبع داده‌ای متصل شوند. دلفی یک زبان
مدرن و قدرتمند است که با یک کامپایلر فوق‌العاده سریع ویندوز، یک محیط
ویژوال برای ساخت نرم‌افزارهایی با ظاهر زیبا و جذاب و یک کتابخانه غنی از
اجزای ویژوال تحت عنوان VCL با بیش از 250 کلاس و کامپوننت و ابزارهای
متعدد دیگر همراه شده است. هزاران کامپوننت اضافه دیگر تاکنون توسط افراد،
گروه‌ها و شرکت‌های مختلف نیز برای این ابزار، طراحی شده است که استفاده از
آن‌ها کار توسعه را هرچه بیشتر سرعت بخشیده و برنامه را در میان سایر
نرم‌افزارها منحصر به فرد مي‌کند.
|
|
|
شکل 1
|
کاهش چشم‌گیر زمان توسعه
برنامه‌نویسی با دلفی از دیگر پلتفرم‌های توسعه سریع
نرم‌افزار از جمله ویژوال بیسیک، .دات‌نت یا جاوا کاراتر است.
توسعه‌دهندگان دلفی، چندین کامپوننت توانمند با قابلیت‌های مختلف را در
کتابخانه‌ای به نام VCL ارائه کرده‌اند که به‌سادگی قابل استفاده و به
راحتی قابل بسط و گسترش هستند. این کتابخانه به طور کامل با محیط توسعه یا
IDE یکپارچه شده است که این امر موجب می‌شود کاربران بتوانند هم از راه
کدنویسی و هم از طريق ویژوال، کامپوننت‌ها را آن‌طور که می‌خواهند دستکاری
کرده و تغییر دهند. درنتیجه، برنامه‌هایی که با کتابخانه VCL ساخته
می‌شوند، بدون کوچک‌ترین افت در کارایی و نقصان در کارکرد، به تعداد کمتری
خط کدنویسی نیاز دارند. گاهی چنین کاری تا پنج برابر کمتر از یک برنامه با
کارایی معادل که به زبان دیگری نوشته شده است، به کدنویسی نیاز دارد. با
استفاده از دلفی و VCL برنامه‌ها کیفیت بالاتری خواهند داشت و نگهداری،
بهینه‌سازی و ارتقاي کارکرد آن‌ها ساده‌تر خواهد بود.
دلفی یکی از سریع‌ترین و توانمندترین کامپایلرها را با
ویژگی‌های مدرن دارد که کار ترجمه و ساخت پروژه را برای دفعات مکرر
خسته‌کننده نمی‌کند. این ويژگي در دو زمان بیشتر خود را نمایان می‌سازد.
یکی زمانی که اندازه پروژه به قدری بزرگ است که ساخت آن هر بار، زمان قابل
توجهی صرف می‌کند و تعدد این کار برای برنامه‌نویس کسل‌کننده می‌شود. دیگر،
زمانی که بخواهیم از آن در دانشگاه‌ها یا مراکز آموزشی که نیاز به تمرین و
تکرار بیشتر است، استفاده کنیم. در این موارد و موارد مشابه، سرعت
کامپایلر، خود را بیشتر نمایان می‌کند. در کنار سرعت ترجمه، قابليتي که از
این پس در دلفی 2010 شاهد آن خواهیم بود، کامپایل در پشت صحنه است. به این
معنی که پس از ارسال فرمان ترجمه به برنامه، مجبور به انتظار نخواهید بود و
می‌توانید کار خود را با برنامه ادامه دهید تا کار ترجمه که در پس زمینه
در حال انجام است به پایان برسد. بعد از ساخت فایل اجرایی نیز به دلیل آن
که دلفی برنامه‌های کاملاً مستقل ساخته و مانند جاوا، دات‌نت و ویژوال
بیسیک به پیش‌نیاز اجرا و محیط‌های زمان اجرا نیازی ندارند، سرعت و کارایی
آن‌ها زیاد خواهد بود.
|
|
|
|
فناوری‌های روز و نگاه به آینده
دلفی 2010 از فناوری‌های لمسی و اشاره‌ای در سیستم‌عامل‌های
ویندوز پشتیبانی کرده و امکانات، ویژگی‌ها و انعطاف‌پذیری آن در این زمینه
بیشتر از سایر ابزارها است. ابزارهای دیگر به گونه‌ای توسعه‌دهنده را به
امکانات سیستم‌عامل و میزان پشتیبانی آن از فناوری‌های یاد شده محدود
می‌کنند. اما دلفی 2010 امکان کنترل دستگاه‌های ورودی را در سطوح مختلف به
برنامه‌نویس می‌دهد. فناوری‌های لمسی و اشاره‌ای در برنامه‌های پیشرفته
امروزی در کیوسک‌ها، تبلت‌ها، دستگاه‌های POS برای فروشگاه‌ها و... به کار
می‌روند. پشتیبانی از انواع دستگاه‌های لمسی، چندلمسی و قلم‌های نوری،
همچنین صفحه‌کلیدهای لمسی مجازی، در کنار پشتیبانی از جدیدترین سیستم‌عامل
مایکروسافت یعنی ویندوز 7، بیانگر همگامی با فناوری‌های روز و آینده‌نگری
گروه توسعه‌دهنده این ابزار است.
هر پایگاه داده، با هر معماری و پروتکل
فریم‌ورک DataSnap دلفی و dbExpress، این امکان را فراهم
می‌آورند تا سیستمی بسازید که می‌تواند به صورت یکپارچه به انواع مختلف
منابع داده متصل شود و همچنان تمام خصوصیات منحصر به آن پایگاه داده و
کنترل و کارایی ذاتی آن را حفظ کند. درحالی که دیگر ابزارهای توسعه سریع
برنامه (RAD) معمولاً شما را به یک یا چند پایگاه داده یا معماری خاص محدود
می‌کنند یا برای پشتیبانی از منابع مختلف داده‌ای، بر پایه اتصال همگانی
یا Universal عمل می‌کنند که این کار، کنترل و کارایی آن منبع داده‌ای را
کاهش می‌دهد. می‌توان گفت آزادی عمل در دلفی به قدری است که انعطاف‌پذیری و
کارایی مورد نیاز را برای ساخت نرمافزارهای برتر و ممتاز فراهم می‌آورد.
به‌طورکلي می‌توان امکانات دلفی در اتصال به پایگاه‌های داده را در سه سطح
طبقه‌بندی کرد:
- پشتیبانی ذاتی از SQL Server، InterBase، DB
2، Oracle، Sybase، MySQL، Firebird و...
- دسترسی انعطاف‌پذیر به منابع داده از طریق dbExpress (یک بار ساخت – چندین بار اتصال)
- استفاده از DataSnap با پشتیبانی از JSON، REST، COM، HTTP
TCP/IP و XML برای سیستم‌های سرویس‌گیرنده/سرویس‌دهنده و اتصال مالتی‌تایر
(multi-tier) با هر سیستم دیگر.
|
|
|
شکل 3
|
امکانات جدید دلفی 2010
بیش از 120 بهبود و تغییر در نسخه جدید دلفی اعلام شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به پشتیبانی از API ویندوز7 و Direct2D که به تسهیل پردازش، بهبود کارایی و کیفیت بالای تصویر خروجی منجر می‌شود و همچنین پشتیبانی از فناوری چندلمسی اشاره کرد.
شاید بارزترین تغییر در دلفی که از نسخه 2009 شاهد آن هستیم،
پشتیبانی پیش‌فرض تمام رشته‌ها در اجزای ویژوال و کتابخانه‌ای از یونیکد
است. یکی از مهم‌ترین مشکلات برنامه‌نویسان از جمله فارسی‌زبانان در
نسخه‌های پیشین همین ضعف بود، اما اکنون اين ويژگي به دلیل محکمی برای
بسیاری از آن‌ها جهت روی آوردن به نسخه جدید تبدیل شده است.
در دلفی 2010 سرعت توسعه افزایش چشم‌گیری خواهد داشت. زیرا با
IDE Insight تمام امکانات IDE را خواهيد داشت و دیگر به جست‌وجو در منوها و
کادرهای گفت‌وگو برای انجام کارها نیازی نیست. ضمن این که برای کاربران و
طرفداران دلفی 7 این امکان در نظرگرفته‌شده‌است که بتوانند محیط کار خود را
به شکل دلفی 7 کلاسیک در آورند و کار خود را در آن محیط ادامه دهند.
|
بالاخره کدام شرکت؟
|
|
شرکت بورلند، توسعه‌دهنده اولیه دلفی، به دلیل آن که بیشتر از
ابزارهایی مانند دلفی، C++ Builder و JBuilder روی مدیریت چرخه دوام
نرم‌افزاری تمرکز داشت، بعد از عرضه نسخه 2006 دلفی را به یکی از شرکت‌های
تابعه خود یعنی CodeGear سپرد تا کار توسعه آن را پی گیرد. نسخه 2007 دلفی
نیز با نام این شرکت عرضه شد. البته، بورلند از سال 2006 به دنبال یک مشتری
خوب برای واگذار کردن CodeGear به آن بود تا این که شرکتی به نام
Embarcadero که در زمینه عرضه ابزارهای مرتبط با پایگاه‌داده فعالیت دارد،
در سال 2008 پیشنهاد خرید CodeGear از بورلند را مطرح کرد و سرانجام این
معامله با قیمتی حدود 5/24 میلیون دلار در سي‌ام ژوئن 2008 سرگرفت و توسعه
دلفی و دیگر ابزارهای یاد شده به این شرکت واگذار شد.
|
با استفاده از Integrated Code Formatter شیوه کدنویسی
پایدار و استاندارد به صورت خودکار در آمده است. ضمن این که می‌توانید بعد
از اتمام کار، یکباره به کد خود ساختار استاندارد بدهید و به‌این ترتیب کد
خوانا و قابل فهم‌تری داشته باشید. دو پیشرفت عمده نیز درجهت اشکال‌یابی و
اشکال‌زدایی برنامه‌ها حاصل شده است. یکی پشتیبانی از اشکال‌زدایی در
برنامه‌های چندرشته‌اي (Multi-Threaded) و دیگری Debug Data Visualizerها
که برخی از داده‌های نامفهوم و رمزگونه را به صورت قالب‌های قابل فهمی
مانند رشته‌های حرفی، زمان و تاریخ نمایش می‌دهند تا کار اشکال‌زدایی را
تسهیل کنند.
امـــکان جـدیــد دیگــر، پشتیبـــانـــی از WIC (سرنــــام
Windows Imaging Component) است که قابلیت کار با فایل‌های تصویری مانند
JPEG، TIFF، GIF، PNG، BMP و قالب‌های تصویری HD و همچنین قالب‌های خام
دوربین‌های دیجیتال مانند NRW، NEF، CRW، CR2، RW2، ARW، SR2، SRF، ORF، PEF و DNG را فراهم می‌آورد.
یک ابزار حرفه‌ای با نام ER/Studio نیز برای مدل‌سازی داده‌ای
نرم‌افزارها به همراه نسخه Architect دلفی عرضه شده است که از جمله
ابزارهای توانمند مهندسی نرم‌افزار است. با استفاده از این ابزار، کار
مدل‌سازی و مستندسازی و همچنین مهندسی معکوس، تحلیل و بهینه‌سازی
پایگاه‌های داده با سهولت و دقت بالایی انجام خواهد شد.
سایر دلایل مهاجرت از دلفی 7
از نسخه 7 تاکنون، ویژگی‌های زبانی و کامپایلری متعددی به
دلفی اضافه شده است که برشمردن آن‌ها از حوصله این مقاله خارج است.
همان‌طور که گفتیم، بیش از 120 تغییر و بهبود در کارکرد، تنها از نسخه 2009
به 2010 وجود داشته است. حال اگر بخواهیم تمام تغییرات را از نسخه 7
تاکنون برشماریم شاید از یک کتاب نیز فراتر رود. ما در ادامه تنها چند
ویژگی ابزاری کارا و مهم را که برای برنامه‌نویسان سطوح مختلف کاربرد
دارند، بررسی کرده و مطالعه درباره باقی آن‌ها را به شما واگذار می‌کنیم.
Live Templates
یکی از مفیدترین ویژگی‌ها در تکمیل کد و تسریع
برنامه‌نویسی،Live Template است که ابزاری توانمند بوده و می‌تواند بازده
شما را در برنامه‌نویسی به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این ابزار شما را
قادر می‌سازد که مطابق یک قالب خاص، ساختاری از جمله ساختارهای استاندارد
زبان مانند if، for، case، while و... را به سرعت در کد خود درج کنید و با
تغییر بخش‌های مختلف آن، به هدف نهایی خود دست یابید (شکل 1).
انعطاف‌پذیری این ابزار به قدری بالا است که اگر از روش کار
آن راضی نبودید، می‌توانید با نوشتن اسکریپت، آن را مطابق خواست خود تغییر
داده و تقریباً هر کاری که می‌خواهید با آن انجام دهید. به عنوان مثال، اگر
یک نوع شمارشی مانند نام روزهای هفته، ماه‌های سال و... تعریف کرده باشید،
این ابزار می‌تواند هنگام استفاده ازساختار Case تمام حالات را با این نوع
شمارشی پر کند و از جنبه‌های گوناگون در زمان شما صرفه‌جویی کند.
|
|
|
شکل 4
|
History Tab
گاهی اوقات زمانی که در حال کدنویسی هستید، ناخودآگاه برنامه
شما به سمتی می‌رود که انتظار آن را نداشتید. در طول کار نیز احتمالاً
بارها دکمه Ctrl+S را برای ثبت تغییرات کار خود فشرده‌اید. اما در مقطعي،
متوجه می‌شوید که بسیاری از راه را اشتباه آمده‌اید و معمولاً این مشکل در
شرایطی پیش می‌آید که شما پشتیبان مناسبی از کد یا نقطه ثبت خوبی در ابزار
مدیریت کنترل خود نداشتید (البته، شما حتماً هنگام برنامه‌نویسی از کد خود
پشتیبان می‌گیرید و از ابزار مدیریت کنترل کد استفاده می‌کنید!). در اینجا
است که می‌توانید به بخش سابقه‌های کد (History Tab) در IDE وارد شده و
تغییراتی را که طی این مدت در کد خود داده‌اید، مشاهده کنید. با هر بار
ذخیره کردن تغییرات، یک کپی از نسخه قدیمی در زیرشاخه‌ای مخفی واقع در شاخه
اصلی پروژه ثبت می‌شود که با ورود به بخش سابقه‌های کد، آن فایل‌ها قابل
مشاهده و میزان و مکان تغییرات در هر مرحله قابل مقایسه خواهد بود (شکل 2).
|
|
|
شکل 5
|
محیط قابل شخصی‌سازی
برنامه‌نویسان با یکدیگر متفاوتند و مسلماً کمتر پیش می‌آید
که افراد بخواهند در محیط‌هایی کاملاً یکسان کار کنند و اغلب تمایل دارند
چینش نوار ابزارها و پنجره‌ها را مطابق خواسته خود تنظیم کنند. این قابليتي
است که کاربران دلفی 7 در آن قدرت مانور بسیار محدودی داشتند؛ در حالی که
در نسخه‌های جدید تقریباً همه چیز در کنترل کاربر است. شکل 3 نمایی از این
گفته را نمایش می‌دهد.
خطوط راهنمای طراحی فرم
طراحی فرم‌های برنامه موضوع ساده و کم اهمیتی نیست. به‌خصوص
اگر اجزای زیادی روی آن قرار داشته باشد. قرار دادن هرچیز در جای خود،
رعایت فاصله اجزا با یکدیگر و از حاشیه فرم، تراز کردن اجزای فرم با یکدیگر
و مسائلی از این قبیل می‌تواند برای بيشتر طراحان چالش‌برانگیز باشد.
همیشه افراد دقیق و زیرکی هم وجود دارند که اگر جزئی از فرم حتی یک پیکسل
از جای درست خود اختلاف داشته باشد یا با بخش دیگر تراز نباشد، متوجه
می‌شوند. در دلفی 7 ابزاری برای حصول اطمینان از رعایت فاصله‌ها و تراز
کردن اجزا وجود دارد که البته کار با آن زمان‌بر است. از دلفی 2009 به بعد
این مشکل به زیبایی با به کارگیری خطوط راهنما برطرف شده است. به این
ترتیب، با حرکت دادن اجزای فرم، به محض تراز شدن با اجزای دیگر، خطی در آن
راستا ظاهر می‌شود. در شکل 4 به دو خط باریک طرفین دو دکمه، حد فاصل بین دو
دکمه و خط کنار دکمه پایینی از لبه سمت چپ فرم توجه کنید. این خطوط،
راهنمای طراحی فرم هستند.
|
|
|
شکل 6
|
ساختار جدید فهرست اجزا
در دلفی 7، فهرست اجزا توسط لبه دسته‌بندی مي‌شد، اما در نسخه
جدید طراحی آن به طور کامل عوض شده است. به نحوی که کارایی بالاتری نسبت
به حالت پیش ارائه می‌کند. ضمن آن که می‌توانيد در کوتاه‌ترین زمان ممکن،
با وارد کردن نام کامپوننت آن را در میان انبوهی از کامپوننت‌ها پیدا کنيد.
با واردکردن هر حرف در کادر جست‌وجو، فهرست کامپوننت‌ها به آن‌هایی که
نامشان شامل عبارت وارد شده می‌شود، کاهش می‌یابد تا درنهایت در یک فهرست
خلاصه شده، عنصر مورد نظر خود را پیدا کنیم. شکل 5 تا حدی نشان‌دهنده این
مسئله است.
اجزای ویژوال ریبون
کتابخانه ویژوال دلفی همواره درصدد ساخت واسط کاربر زیبا و
جذاب بوده است و دلفی 2009 و 2010 این کار را با مجموعه‌ای از اجزای ویژوال
به نام ریبون (Ribbon) کامل کرده‌اند. ریبون به اجزای ویژوالی گفته می‌شود
که در واسط کاربر آفیس 2007 مشاهده می‌شود و با یک طراحی زیبا، مشکلات کار
با منوها را راحت‌تر کرده و تحولی در طراحی واسط کاربر به‌وجود آورده است.
شکل 6 نمایی از این اجزای ویژوال را نشان می‌دهد.
بهبود ویرايشگر
پس از نسخه 7 به ویرايشگر دلفی نیز امکانات متعددی اضافه شده
است. از جمله می‌توان به Code Folding اشاره کرد. با استفاده از این امکان
بدنه کلاس‌ها، توابع و سایر ساختارها و بلاک‌ها، با کلیک روی علامت منفی
(-) واقع در حاشیه ويرايشگر، از دید کاربر پنهان شده و مرور کد را در
فایل‌های بزرگ راحت می‌سازد. پس از پنهان شدن کد، علامت منفی به مثبت (+)
تبدیل شده که با کلیک روی آن، شکل نمایش کد به حالت قبل باز خواهد گشت.
از
دیگر امکانات بسیار مفید ویرايشگر، تغییر دسته‌ای نام کلاس‌ها، توابع،
متغیرها و... است. به عنوان مثال، اگر بنا به دلایلی تصمیم بگیرید نام
متغیری را که در یک بلاک صدخطی بارها تکرار شده، تغییر دهید کافی است خطوط
مربوطه را انتخاب کرده و روی آیکون کوچکی که برای تغییر نام در کنار
ویرايشگر ظاهر می‌شود کلیک کنید باکمي دقت در شکل1 مي‌توانيد اين آيکون را
در کنا خط 29 برنامه مشاهده کنيد. بعد از آن با تغییر نام یکی از متغیرها،
به‌طور همزمان آن متغیر در هر جای کد انتخابی که تکرار شده باشد، تغییر
خواهد کرد. از دیگر امکانات اضافه شده به دلفی می‌توان به ابزار مدل‌سازی
UML، ابزار ساخت پرس و جوهای پیچیده SQL، ابزار جدید ترجمه جمله‌ها و
پیام‌های درون برنامه‌های چند زبانه و در پایان، تولید خودکار مستندات
پروژه پس از اتمام برنامه اشاره کرد. شاید دشوار‌ترین کار برای یک
برنامه‌نویس این باشد که از او بخواهند کدهای خود را مستندسازی کند! که
البته دلفی 2010 این کار را از همه زمان‌ها راحت‌تر کرده است.
جمع‌بندي
دلفی 7 یکی از سریع‌ترین کامپایلرها را، حتی در میان نسخه‌های
مختلف دلفی دارد که علاوه بر سرعت، بسیار کم خطا و پایدار است. این
کامپایلر حتی به‌عنوان معیاری برای سنجش سرعت کامپایلرها استفاده شده و
می‌شود. بنابه تجربه شخصی، برنامه‌هایی که به درستی با دلفی 7 طراحی
شده‌اند، در شرایط مختلف به نسبت کمتر از نرمافزارهای دیگر به خطاهای
نامعلوم و غیرقابل پیش‌بینی متوقف می‌شوند. حجم فایل اجرایی ساخته شده در
آن نیز به نسبت سایر فایل‌های اجرایی مستقل بسیارکم است و کمترین میزان
ملحقات در زمان اجرا به آن متصل می‌شود. یک فایل اجرایی شامل یک فرم خالی،
ساخته شده با دلفی 2010 بزرگ‌تر از فایل معادل ساخته شده، با دلفی 7 و حتی
2009 است. اما دلفی 2010 آمده است که ضعف‌های نسخه‌های پیشین را جبران کند.
برای دلفی‌کاران، دلفی 2010 واقعاً ارزش آن را دارد که مانند
نسخه‌های 8، 2005 و... بی‌تفاوت از آن نگذرند. کسانی که مدت‌ها است با دلفی
7 کار کرده‌اند، با آمدن نسخه 2010 هرگز نسخه قديمي را به‌طورکامل کنار
نخواهند گذاشت و آن را نیز در کنار نسخه 2010، به عنوان یک گزینه انتخاب
برای انجام پروژه‌های آتی خود حفظ می‌کنند (نکته جالب‌توجه این است که این
دو نسخه به راحتی در کنار هم در یک سیستم قابل نصب و استفاده‌اند).
به‌يقين
تعداد دفعاتی که افراد با تمام علمی که به ویژگی‌ها و قابلیت‌های دلفی
2010 دارند، نسخه 7 را برای انجام یک پروژه به‌خصوص انتخاب می‌کنند، کم
نخواهد بود و برای این کار دلایل محکمی نیز خواهند داشت که حتی شاید برای
یک نفر از اعضای گروه توسعه‌دهنده دلفی نیز قانع‌کننده باشد. درحقيقت،
آن‌ها به خصوصیات خوب محصول پیشین خود واقفند و در این مدت تلاش کرده‌اند
شگفتی دیگری ايجاد کنند. در مجموع، روی آوردن به دلفی 2010 هم به
کهنه‌کاران دلفی، هم براي برنامه‌نویسان دیگر و هم براي علاقه‌مندان به
برنامه‌نویسی که هنوز به دنیای برنامه‌نویسی قدم نگذاشته‌اند یا در انتخاب
زبان و ابزار مناسب تردید دارند، بسيار سودمند است.
|
نسخه‌های دلفی از ابتدا تاکنون
|
|
دلفی در ابتدا یکی از
پروژه‌های تحقیقاتی محرمانه شرکت بورلند بود و به محصولی تبدیل شد که قرار
بود با نام AppBuilder عرضه شود. اما کمی قبل از عرضه این نرم‌افزار، شرکت
ناول نرم‌افزار Novel AppBuilder را معرفی کرده و بورلند را به انتخاب نام
دیگری برای محصول خود مجبور کرد. بعد از کشمکش‌های فراوان، نام دلفی با
الهام گرفتن از عبارت Oracle at Delphi که عبارتی ریشه‌دار در یونان باستان
است، برای این محصول انتخاب شد. جمله معروفی در این زمینه برای یونانیان
وجود دارد که اگر می‌خواهی با اوراکل صحبت کنی به دلفی برو! اوراکل نام یکی
از خدایان و دلفی نام محلی در یونان است. هدف دلفی نیز در ابتدا این بود
که با پایگاه‌های داده به خوبی ارتباط برقرار کند که در آن زمان از
نرمافزارهای پایگاه داده، بیش از همه اوراکل شناخته شده بود.
دلفی 1 در سال 1995 برای
ویندوز شانزده بیتی 1/3 عرضه شد که بر پایه زبان پاسکال بود. یک سال بعد،
دلفی 2 با تغییرات چشم‌گیری برای ویندوز 32 بیتی معرفی شد که مدت‌ها بعد
حتی پس از معرفی نسخه‌های 3 و 4 کاربران خود را حفظ کرد و بيشتر آن‌ها به
نسخه‌های جدیدتر مهاجرت نکردند. نسخه 5 دلفی دوباره با تغییرات زیاد و
امکانات نوین همراه بود. به طوری که بيشتر کاربران قدیمی از جمله
برنامه‌نویسان دلفی 2 را به سمت خود کشاند.
در دلفی 6 بسیاری از
کاستی‌های دلفی 5 برطرف و امکانات جدیدی به آن اضافه شد؛ اما همچنان به
دلیل برخی نقاط ضعف، آن طور که انتظار می‌رفت از آن استقبال نشد. در این
نسخه برای نخستين بار از هر دو سیستم‌عامل ویندوز و لینوکس پشتیبانی می‌شد.
به این ترتیب که نسخه تحت لینوکس دلفی در سال 2001 با نام Kylix معرفی شد و
از روی کتابخانه VCL ویندوز کتابخانه‌ای با نام CLX برای سازگاری با هر دو
سیستم‌عامل تهیه شد. کتابخانه CLX تمام امکانات VCL را نداشت؛ اما
برنامه‌هایی که با استفاده از CLX در ویندوز نوشته می‌شدند، با یک بار
کامپایل توسط Kylix در محیط لینوکس نیز به همان شکل قابل اجرا بودند.
البته، به دلیل کیفیت پایین این نرم‌افزار و فروش پایین آن، بعد از نسخه 3
که همراه دلفی 7 عرضه شد، توسعه آن پایان یافت.
دلفی 7 که در آگوست 2002
عرضه شد، مدتی پس از ورود به بازار توانست رضایت بسیاری از کاربران را به
خود جلب کند و آن‌ها را به طرفداران اصلي خود تبديل کند. این نسخه به دلیل
پایداری، سرعت بالای کامپایل، اجرا و نیاز کم به منابع سخت‌افزاری، یکی از
بهترین IDEهای شرکت بورلند به شمار می‌آید و هنوز به طور گسترده از آن
استفاده می‌شود. نسخه 8 نخستين نسخه از دلفی بود که نرم‌افزارهایی بر پایه
NET Framework. تولید می‌کرد و تمامی برنامه‌های ساخته‌شده با آن به این
فریم‌ورک وابسته بودند. حتی IDE آن نیز به شکلی تغییر کرد که شبیه Visual
Studio .NET شرکت مایکروسافت شود. این نسخه که در دسامبر 2003 روانه بازار
شد، به‌دلیل کیفیت پایین و به سبب آن که دیگر قادر به ساخت برنامه‌های ذاتی
ویندوز (Win32) بدون وابستگی به دات‌نت نبود به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
دلفی 9 یا 2005 امکان ساخت برنامه‌های Win32
و دات‌نت را با هم در IDE خود جای داد. اما آن هم به دلیل اشکالات زیاد
مورد انتقاد قرار گرفت. دلفی 8 و 2005 هردو مشکلات ناپایداری نیز داشتند که
تنها بخشی از آن‌ها با ارائه سرویس پک‌ها برطرف شدند.
دلفی 10 یا 2006 توسعه #C، دلفی دات‌نت و Win32
و نیز ++C را در یک IDE جمع کرد. این نسخه با این که بهتر از دو نسخه قبل
بود، باز هم از آن استقبال زیادی نشد. دلفی 11 یا 2007 نخستين نسخه‌ای بود
که بعد از واگذاری دلفی به CodeGear (یکی از شرکت‌های تابعه بورلند) ارائه
شد. از نسخه 7 به بعد، به دلیل ضعف‌های موجود، برنامه‌نویسان کمی به
نسخه‌های بعد روی آوردند و اغلب بهانه‌ای برای مهاجرت از دلفی 7 با آن سرعت
و پایداری نمی‌یافتند.
پس از معرفي دلفی 12 یا 2009
توسط Embarcadero، به واسطه تغییرات عمده در این IDE، دلایلی برای مهاجرت
از نسخه 7 به 2009 مطرح شد، اما سرانجام با رونمایی از نسخه 14 یا 2010 این
مسئله شدت گرفت (اگر توجه کرده باشید به دلیل اعتقاد به خرافه عدد 13،
دلفی نسخه 13 نداشته است!). به ادعای توسعه‌دهندگان دلفی، 2010 بهترین نسخه
دلفی است که تاکنون عرضه شده است.
خوب است به این نکته نیز
اشاره کنیم که برنامه‌های تولیدی توسط دلفی 2010 به هیچ فریم‌ورکی از جمله
دات‌نت وابسته نیست. اما وجود برخی قابلیت‌ها در IDEخود این ابزار را به
دات‌نت وابسته کرده است.
دلفی به خودی خود مستقل از پلتفرم
نیست. به عبارتی فقط با آن می‌توان برنامه‌های تحت ویندوز نوشت. البته به
همراه نسخه آخر دلفی، ابزاری به نام Delphi Prism به عنوان جایگزینی برای
Delphi.NET ارائه شده است که برای توسعه برنامه‌های دات‌نت است و درحقيقت،
پلاگینی برای ویژوال استودیوی مایکروسافت به شمار می‌رود و داخل آن اجرا
می‌شود. با استفاده از ابزار مستقل از پلتفرمی مانند مونو (Mono) می‌توان
برنامه‌های ساخته شده با Delphi Prism را در سیستم‌عامل‌های دیگر مانند
لینوکس و Mac OS X اجرا کرد و در آن‌ها از جدیدترین فناوری‌های دات‌نت
مانند WPF و LINQ بهره برد.
|