تحریم احتمالی گوگل برای فروش مرورگر Chrome رقابت بیشتر در بازار مرورگرها

ماه گذشته، وزارت دادگستری ایالات متحده پیشنهاد کرد که گوگل باید مرورگر وب Chrome را بفروشد تا نگرانی‌های مربوط به موقعیت انحصاری آن، که در ماه اوت از سوی دادگاه ناحیه کلمبیا علیه این شرکت اعلام شده بود، برطرف شود.

با سهم بازار جهانی مرورگرها که بیش از ۶۷ درصد است و بطور قابل‌ توجهی از رقیب نزدیک‌ترین خود، Safari با سهم ۱۸ درصدی، پیشی دارد، قصد دارم توضیح دهم که مجبور کردن گوگل به فروش Chrome می‌تواند یک پیروزی برای کاربران و اینترنت باشد.

معرفی مرورگر Chrome

مرورگر گوگل Chrome برای اولین بار به‌ عنوان یک محصول آزمایشی (Beta) در سپتامبر ۲۰۰۸ عرضه شد و بعد از آن در دسامبر همان سال نسخه ۱.۰ آن منتشر شد. در آن زمان، مرورگرهای Internet Explorer (که به شدت مورد نفرت کاربران بود) و Firefox فضای مرورگرهای دسکتاپ را تسلط کرده بودند (مرورگرهای موبایل هنوز خیلی محبوب نبودند).

هر دوی این مرورگرها سال‌ها کدهای زیادی را در خود جمع‌آوری کرده بودند و به همین دلیل کمی کند و سنگین بودند. اما زمانی که گوگل مرورگر Chrome را به‌ عنوان یک مرورگر بسیار سریع و بدون زواید عرضه کرد، شروع به جذب کاربران کرد. با معرفی سری Android ۴، گوگل Chrome را به عنوان مرورگر پیش‌ فرض در سیستم عامل موبایل خود قرار داد و این باعث شد که Chrome بتواند از Internet Explorer پیشی بگیرد.

مزایای مرورگر Chrome برای کاربران

با اینکه مرورگر Chrome در کل مرورگری خوب، آسان و کاربرپسند است که امکان هماهنگی بی‌نظیری بین دستگاه‌ها ارائه می‌دهد، اما همچنین برای رقابت مشکل‌ ساز است. گوگل کنترل موتور جستجوی بزرگ‌ترین موتور جستجوی جهان را در دست دارد که باعث می‌شود کاربران بطور طبیعی Chrome را نصب کنند، و علاوه بر این، Chrome از پیش روی دستگاه‌های Android نصب شده است.

به دلیل سادگی Chrome و در دسترس بودن زیاد آن، بسیاری از کاربران به مرورگر گوگل پایبند هستند. این موضوع در آمار سهم بازار مرورگرهای دسکتاپ به وضوح مشاهده می‌شود:

1. Chrome: ۶۶.۳۱ درصد
2. Edge: ۱۲.۸۷ درصد
3. Safari: ۹.۱۳ درصد
4. Firefox: ۶.۴۵ درصد
5. Opera: ۲.۸۱ درصد

مشکلات انحصار در بازار مرورگرها

مشکل نگران‌ کننده در این آمار این است که سه مرورگر اصلی از گوگل، مایکروسافت و اپل هستند که هر سه شرکت پلتفرم‌هایی دارند که مرورگرهایشان را به کاربران تحمیل می‌کنند. در عین حال، شرکت‌هایی مانند Mozilla و Opera که به تولید مرورگرهای مستقل مشغول هستند، به دلیل مشکلاتی مانند دشواری در دانلود مرورگرها، از بازار خارج می‌شوند، نه به این دلیل که نوآور نیستند یا کاربران نمی‌خواهند از آنها استفاده کنند.

با اینکه مایکروسافت و اپل نیز قدرت زیادی دارند، اما گوگل به عنوان انحصارگر اصلی شناخته می‌شود. این موضوع در آمار سهم بازار مشاهده می‌شود. در حالی که مایکروسافت کنترل سیستم عامل‌های دسکتاپ را دارد، اما در بازار موبایل جایگاه کمتری دارد و موتور جستجوی Bing آن نیز کمتر مورد توجه قرار دارد، بنابراین نمی‌تواند از آن برای تبلیغ Edge زیاد استفاده کند.

مشکل انحصار از دیدگاه قانونی

به دلیل پیچیدگی سیستم قانونی، اقدامات دولت برای مقابله با انحصار، معمولاً بعد از آسیب دیدن رقابت در بازار انجام می‌شود. بزرگ‌ترین بازنده در صعود سریع گوگل، Mozilla با مرورگر Firefox بوده است.

حدود دسامبر ۲۰۰۹، مرورگر Firefox سهم بازار حدود ۳۱.۵۶ درصد داشت، اما پس از ورود Chrome به بازار، سهم Firefox به سرعت کاهش یافت. Firefox تلاش کرد با ارائه نسخه‌های موبایل و تغییر رابط کاربری، سهم بازارش را باز پس گیرد، اما همچنان در حال از دست دادن کاربران است و سهم بازارش اکنون فقط ۲.۵۹ درصد است. این نشان می‌دهد که Mozilla نیز اشتباهاتی در تصمیم‌ گیری داشته است.

آمار سهم بازار مرورگرها از ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۴

گوگل از این تغییرات بازار سود زیادی برده و سهم بازارش از ۵.۳۸ درصد در دسامبر ۲۰۰۹ به ۶۷.۵۳ درصد در نوامبر ۲۰۲۴ رسیده است. به لطف موقعیت برترش، گوگل می‌تواند:

1. پلاگین‌های مرورگرهایی که با تبلیغاتش تداخل دارند را محدود کند.
2. موتور جستجویش و مجموعه‌ای از خدمات آنلاین دیگر را تبلیغ کند.
3. استانداردهای وب را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، مانند Manifest V3 و تلاشش برای جایگزینی کوکی‌ها با FLoC (که بعداً به Topics API تغییر نام داد).

نتیجه‌ گیری

به فروش رساندن مرورگر Chrome از سوی وزارت دادگستری می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای سایر تولید کنندگان مرورگرها ایجاد کند، به این معنی که آنها خواهند تلاش کرد بهترین ویژگی‌ها را ارائه دهند، که به نوبه خود به نوآوری بیشتر در بازار منجر می‌شود. همچنین می‌تواند بازار تبلیغات را بهتر کرده، هزینه‌های تبلیغاتی را کاهش دهد، و به ناشران امکان بهتری برای درآمدزایی بدهد.

به هر حال، اجرای این اقدامات نیاز به نظارت دقیق دارد تا از بروز مشکلاتی مانند تحمیل کوکی‌های اجباری جلوگیری شود. اگر این مقررات به درستی اجرا شوند، می‌توان امیدوار بود که بازار مرورگرها به فضایی رقابتی‌تر تبدیل شود که به کاربران کنترل بیشتری روی مرورگر و موتور جستجوی مورد نظرشان بدهد.