شرکت‌های اینترنتی چینی طی سال‌های اخیر رشد سریع و خیره‌کننده‌ای
داشته‌اند. آنها که تا دیروز نمونه‌های موفق غربی را الگو قرار می‌دادند
حالا خود الگوی موفقی از توسعه اینترنتی شده‌اند
وقتی «هانگ بینگ» در سال 2005 از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد، به خودش قول داد
که در طول سه سال آینده یک میلیون یوآن (حدود 155 هزار دلار) درآمد کسب
کند. هر چند این مدت برای بینگ مدت بیشتری طول کشید، اما این اهمیتی نداشت
چون اگر تجارت او که مجموعه‌ای از فروشگاه‌های آنلاین لوازم آرایشی و
بهداشتی بود، همین روند را طي کند او خیلی زود یک میلیون یوآن به‌دست
می‌آورد. درست به همین دلیل هم هانگ بینگ انتظار دارد درآمد سالانه شرکتش
تا چند سال آینده به 10 میلیارد یوآن برسد.
United Cosmetics - International، شرکت آقای هانگ در واقع یکی از هزاران
مرکز خرید آنلاین در Taobao Mall (یک مرکز خرید آنلاین بسیار بزرگ) است.
هانگ پیش‌بینی کرده است که تقاضا برای لوازم آرایشی و بهداشتی مارک‌دار در
داخل کشور رو به افزایش است و در این مورد می‌گوید: «تعداد زیادی از زنان
در مناطق روستایی چین به محصولات آرایشی با کیفیت دسترسی ندارند و ما از
طریق این فروشگاه‌های آنلاین می‌توانیم این دسترسی را برای آنها ایجاد
کنیم.»
این شرکت می‌تواند نمونه و الگویی از روند رشد اینترنت در چین باشد. تجارت آنلاین در چین با سرعت زیادی در حال رشد است.
نیازها و سلایق محلی و کشوری هم قابلیت‌ها و امکانات ویژه‌ای را به این روند اضافه کرده‌اند که در رشد آن بی‌تاثیر نیستند.
همان‌طور که در نمودار شماره یک می‌بینیم روند رشد اینترنت در کشور چین
بسیار سریع است. این روند با افزایش تعداد کاربرانی که از طریق گوشی‌های
موبایل، تبلت‌ها و کامپیوترهای شخصی در خانه، محل كار و یا تعداد زیاد کافی
نت‌های این کشور به اینترنت متصل می‌شوند، سرعت بیشتری هم می‌گیرد. مرکز
اطلاعات شبکه‌های اینترنتی چین که بیشترین تعداد کاربران اینترنت جهان را
دارند، اعلام کرده که این تعداد با افزایش 6 درصدی در سال 2011 تا 458
میلیون افزایش یافته است. این در حالی است که هنوز حدود دو سوم مردم این
کشور آنلاین نیستند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که دلیل مهم رشد اینترنت در چین سرعت ایجاد
دسترسی مناطق محلی‌تر است. «پل زویلینبرگ» یکی از کارشناسان گروه مشاوران
بوستون در این مورد می‌گوید: «زیبایی این اینترنت آن است که به راحتی با
شرایط محلی سازگار شده و در این مناطق پذیرفته می‌شود.» اینترنت چین نمونه
خوبی برای ایجاد شبکه‌های اینترنتی محلی جدا از روند یکنواخت رشد اینترنت
در کشورهای دیگر جهان است.
کاربران، شرکت‌ها، اقتصاد و دولت
برای ایجاد دسترسی به اینترنت در مناطق مختلف کشور نیروها و عوامل
تاثیرگذار هستند. این عوامل می‌توانند به چهار دسته تقسیم شوند که شامل
تقاضاهای کاربران چینی، تمایل کارآفرینان چینی، توسعه آفلاین اقتصاد چین و
نقش دولت هستند.
کاربران اینترنت در چین بسیار جوان‌تر از کاربران کشورهای غربی هستند که
معمولا برای اولین بار در سن 20 سالگی به اینترنت متصل می‌شوند. کاربران
چینی اغلب تشنه سرگرمی و اکثرا بی پول و فقیر هستند (هرچند به سرعت به فردی
ثروتمند تبدیل می‌شوند). درست به همین دلیل هم هست که شرکت‌های اینترنتی
خارجی فعال در این کشور ترجیح می‌دهند موفقیت‌هایشان در چین را تکرار کنند.
اغلب شرکت‌های چینی که کارشان را با الگوبرداری از مدل‌های غربی آغاز
کرده‌اند، وقتی پیشرفت کردند و در مسیر موفقیت قرار گرفتند که با بازار
محلی همراه و سازگار شدند.
شرکت Tencent که دومین شرکت بزرگ اینترنتی چین بر اساس سرمایه بازار است،
نمونه‌ای از همین شرکت‌هاست. این شرکت اگرچه سرویس‌ها و خدمات مختلفی را
ارائه می‌کند، اما رشد آن وقتی روند سریع‌تری به خودش گرفت که سرویس‌های چت
ارزان قیمت با سرگرمی‌های دیگر را در اختیار کاربران جوان چینی قرار دارد.
این سرویس رایگان در حال حاضر 674 میلیون کاربر دارد. این در حالی است که
شرکت Tencent بیشترین درآمدش را از راه فروش مجازی کالاهای مختلف به‌دست
می‌آورد.
شرکت Toaboa هم که یک مرکز خرید آنلاین بسیار بزرگ این کشور و زیرمجموعه
شرکت Alibaba بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی چین است، در واقع رقیب بزرگی برای
شاخه چینی سایت حراج اینترنتی eBay به حساب می‌آید. Toaboa، اما خیلی زود و
بدون دریافت هیچ هزینه‌ای از کاربرانش توانست رقیبش را پشت سر بگذارد. این
شرکت اینترنتی در حال حاضر 370 میلیون نفر کاربر دارد و به این ترتیب از
هر چهار خرید آنلاین در چین، سه تا را به خودش اختصاص می‌دهد.
شرکت Vancl که یک شرکت نوظهور است و به زودی وارد بورس خواهد شد، توانسته
هم کاربرانش را راضی نگه دارد و هم اعتبار خوبی برای شرکتش کسب کند. Vancl
در واقع تنها وب‌سایتی است که پوشاک و کیف و کفش ارزان قیمت را به صورت
آنلاین عرضه می‌کند و به فروش می‌رساند و به این ترتیب یکی از بزرگ‌ترین
شرکت‌های فعال چینی در زمینه تجارت الکترونیک شده است.
Sina Weibo که زیرمجموعه شرکت بزرگ اینترنتی Sina است، در واقع توییتر چینی
است با این تفاوت که به کاربرانش امکان اضافه کردن کامنت، عکس و حتی ویدئو
را به پیام‌هایشان می‌دهد. این وب‌سایت مورد توجه اغلب کاربران اینترنت
چینی بوده و حتی توانسته نظر تعداد زیادی از هنرمندان و افراد مشهور را هم
به خودش جلب کند. «هانس تانگ» یکی از کارشناسان این عرصه در این مورد
می‌گوید: «دلیل اینکه فروشگاه‌های اینترنتی و به طور کلی تجارت الکترونیک
در چین تا این حد رونق دارد این است که آنها با بومی‌سازی خدماتشان کاربران
بیشتری را جذب کرده و در عین حال سرمایه‌گذاری‌های خارجی را هم جذب کنند.»
در حالی که در دره تکنولوژی تمام تمرکزها روی تکنولوژی و به‌کارگیری
نیروهای مهندس و فنی است، در چین این‌طور نیست. «رابین لی» ريیس Baidu که
با 75 درصد از کل جست‌وجوهای اینترنتی چین، بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی چینی
است، در این مورد می‌گوید: «ما بیشتر روی محصولات و راضی کردن مشتریانمان
تمرکز کرده و کمتر بر حضور مهندسان و نیروهای فنی تکیه می‌کنیم.»
با این اوصاف رقابت در میان شرکت‌های اینترنتی چینی بسیار نزدیک و شدید است
تا جایی که در حال حاضر 80 شبکه اجتماعی، 200 سرویس آنلاین ویدئویی و 2
هزار فروشگاه آنلاین در این کشور فعالیت می‌کنند. در حالی که اغلب شرکت‌های
فعال تکنولوژی در سیلیکون ولی برای ایجاد یک امپراتوری بزرگ و سریالی
برنامه‌ریزی می‌کنند، اما مدیران و موسسان شرکت‌های اینترنتی در چین بیشتر
به دنبال لذت بردن از ثروت و رفاه تازه به‌دست آمده‌شان هستند و به همین
دلیل هم کمتر وارد جنگ‌های رقابتی می‌شود. در واقع به همین دلیل هم هست که
سه شرکت بزرگ اینترنتی این کشور یعنی Alibaba، Baidu و Tencent با وجود
آنکه سرویس‌ها و خدمات یکسانی را ارائه می‌کنند هرگز دچار کشمکش‌های جدی
رقابتی نشده‌اند.
