مشاهده تصاویر بیشتر ...
«وَعَصَىٰ آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَىٰ ، ثُمَّ اجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَتَابَ عَلَیْهِ وَهَدَىٰ»
خدای متعال در قرآن مکرر داستان حضرت آدم را ذکر فرموده و بعد از این که توبه حضرت قبول شد که داستان توبه حضرت هم در قرآن به دقت بیان شده که فتلقی آدم من ربه لمات فتاب علیه خدای متعال کلماتی را القاء فرمود و حضرت آدم این کلمات را تلقی کرد هم معصیت است هم تعبیری که در قرآن هست ترک اولای حضرت آدم به ترک اولای در امر ولایت تعبیر شده هم توبه حضرت به تلقی مقامات اهل بیت علیهم السلام هرچه که بود فتاب علیه خدای متعال رجوع کرد ثم اجتبی فتاب علیه ولی در جاهای مکرر در موارد متعدد قرآن وقتی داستان توبه حضرت ذکر می شود به دنبالش خدای متعال می فرماید اهبطوا منها جمیعا اهبطا منها جمیعا در سوره مبارکه طه تعبیر این است اهبطا منها جمیعا چاره ای نیست باید هبوط کنید و شما و نسلتان و شیطان در زمین زندگی کنید هبوط باید کنید حالا این هبوط هم بزرگان توضیح دادند که چه اتفاقی افتاده از کدام عالم به کدام عالم و دوباره چطوری تدارک می شود این هبوط که ظاهرا در دوران ظهور این هبوط به یک معنا تدارک می شود آنچه از آثار استفاده می شود. ولی چاره ای نیست این اتفاقی که افتاده ناچار باید هبوط کنید و اما یأتینکم منی هدی این هم باز در قرآن مکرر ذکر شده که هدایتی به سمت شما نازل خواهد شد از محضر خدای متعال یأتینکم منی هدی حالا این تعبیری که در سوره مبارکه طه است عرض می کنم از این به بعد را این چراغی که در پیش روی شما روشن می کنم از طرف من هدایتی نازل می شود که داستان نزول این هدایت را خدای متعال در آیه نور بیان فرموده که این چراغی که روشن می شود و جریان هدایت الهی چطور به امم می رسد این را در آیه نور توضیح داده خدای متعال اما یأتینکم منی هدی لذا وجود مقدس ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه آلاف التهیه والثناء وقتی این آیه را معنا فرمودند صدر آیه نور را اینطوری معنا فرمودند الله نور السماوات والارض ای هدی من فی السماوات و هدی من فی الارض، هدایت الهی نور الهی در عالم چطوری نازل شده الله نور السماوات والارض مثل نوره کمشکاه فیها مصباح مثل این نور مثل چراغدانی است که در آن چراغی روشن شده در حباب محفوظ المصباح فی زجاجه الزجاجه کانها کوکب دری تا می رسد نور علی نور بعد می شود فی بیوت اذن الله عن ترفع و یذکر فیهاسمه گویا داستان نزول هدایت الهی در چند مرحله است. اول نور الهی متمثل در نبی اکرم می شود که مثل نور الهی است. بعد از مثل نور الهی به مشکات و چراغدانی که عوالم را روشن می کند مرحله آخر فی بیوت اذن الله در بیوتی قرار می گیرد که بیت الذکر است و بیت رفعت اگر کسی بخواهد در درجات هدایت در درجات نور رفعت پیدا کند در این بیوت باید وارد بشود درجات تنزل نور به این بیوت ختم می شود درجات رفعت در درجات ذکر و هدایت از این خانه ها آغاز می شود اذن الله عن ترفع و یذکر فیهاسمه جریان هدایت همان جریان ذکر هم هست لذا از بیانی که در این سوره هست کاملا واضح هست که این جریان از یک منشائی شروع می شود به یک جایی ختم می شود آنجا هم بیت الذکر است هم بیت النور است اگر کسی بخواهد رفعت پیدا کند باید از این بیت الذکر آغاز بکند و با این مشکات نور الهی عروج کند تا برسد به آن سرچشمه ای که مثل نور هست و حقیقت نورانیت وجود مقدس رسول خاتم صلی الله علیه و آله و سلم است. پس اما یأتینکم منی هدی خدای متعال به حضرت آدم می فرماید ناچار باید هبوط کنید. و در این هبوط با شیطان و نسل شیطان باید روی زمین زندگی کنند نسل شما ویا حضرت آدم خیلی نگران هستند به خصوص برای نسل خودشان که باید با شیطان با این کیدهای پیچیده اش همراه باشند خدای متعال یک بشارتی به حضرت آدم می دهد اما یأتینکم منی هدی یک چراغ هدایتی را در عالم شما روشن می کنم از محضر خودم این حقیقت نازل می شود که این چراغ هدایت عرض کردم در آیه نور توضیح داده مثل نور نبی اکرم اند مشکات نور قلب نبی اکرم یا اهل بیت اند در مجموع تا می رسد به بیوت این بیوت فرمود خانه های انبیاء و خانه های اهل بیت در این دنیا هستند. پس خدای متعال چراغ هدایتی را برای ما روشن می کنند. بعد می فرماید من التبع هدای فلا یضل و لا یشقی اگر کسی مراقبه کند در این عالم که عالمی است که شیطان هم هست قوای شیطانی هم حضور دارند از ارجاع عالم گوشه و کنار عالم می جوشند و سر برمیدرند اگر کسی مراقبه کند من التبع هدای به دنبال این چراغ هدایتی که من از عالم بالا نازل کردم حرکت بکند فلا یضل و لا یشقی دو نکته را خدای متعال فرموده ضلال و گم شدگی و شقاوت و عاقبت به شری از این آدم دور است کسی که من التبع هدای قوای خودش را ذیل این چراغ هدایت قرار بدهد تمام اراده او و توانایی های او تبع نسبت به این هدایت بشود من التبع هدای پیداست این هدا یک شخصیت دارای حیات زنده اختیار که ما باید به تبع او حرکت کنیم او ما را با خودش سیر می دهد که عرض کردم داستان نور الهی است تا بیوت اذن الله عن ترفع بشارتی که به حضرت آدم می دهند در مقابل حضور شیطان در این عالم و قوای شیطان با تمام توانایی ها و پیچیدگی هایش که در روایات هست در مقابل هر نسلی که به حضرت آدم د اده دو برابر به او داده اند به او اجازه نفوذ داده اند یجری مجرا الدم در مقابل اینها یک چراغ هدایتی را روشن کردند می فرماید اگر شما تبع او شدید در عالم قوای خودتان را ذ یل او قرار دادید گم نمی شوید فلا یضل ولا یشقی لذا عنایت کردید این هدی در روایات ما تفسیر شده به امیرالمومنین علیه السلام این وجود مقدس را خدای متعال مأموریت دا دند از جناب آدم به بعد همراه با انبیاء بودند و حفظ امم انبیاء از شیطان و مکائد شیطان با امیرالمومنین بوده لذا من درسم پس می دهم در خطبه قاصعه که حضرت می فرمایند که فوق لکم سهما الوعید تیر را در کمان گذاشته و رئاکم من مکان قریب از یک نقطه نزدیکی شما را دیده، بعد تهدید کرده گفته لاغوینهم اجمعین همه را گمراه می کنم الا عبادک منهم المخلصین که مخلصین یعنی معصومین یعنی معصوم را استثناء کرده ما ادای معصوم گفته مه را اغوا می کنم نکته اش هم این است شما را از مکان نزدیکی دیده ضعف هایی که در غیر معصوم هست نقطه ضعفی است که اگر شیطان روی آن نقطه ضعف ها تمرکز کند قاعدتا همه را جهنمی می کند. رجزش رجز نا بجایی نبوده از نقطه نزدیکی شما را دیده عیب هایتان را دیده، شیطان روی او سرمایه گذاری کند بتند کار تمام است. فقط ظاهرا همین یک نکته را نمی دید خیال می کرد بناست ما با نقطه ضعف هایمان یک طرف باشیم شیطان هم یک طرف قوای شیطان یک طرف از این غفلت کرد که اما یأتینکم منی هدی خدای متعال نور خودش را از آن مرحله عال متمثل می کند در مشکات فی بیوت این را نمی دید که امیرالمومنین هم پا به این عالم خاک دان می گذارند. باورش نمی آمد امیرالمومنین که از عالین هستند استکبرت ان کنت من العالین پایشان را بگذارند روی این خاک برای این که دست ما را بگیرند لذا حضرت فرمود من بودم در غار حراء وقتی حضرت مبعوث شد سمعت رنه الشیطان فریادی زد که من شنیدم به حضرت عرض کردم یا رسول الله این صدا چی است فرمود ناله شیطان است. بعد از بعثت من مأیوس شده دیگر کسی اورا بپرستد. پیداست کار شیطان همین است دیگر، این بیان نورانی قرآن که ما از شما میثاق گرفتیم الا تعبدالشیطان انه لکم عدو مبین این دشمن آشکار تا شما را به بردگی و عبادت خودش نکشاند دست بردار نیست. وانعبدونی هذا صراط مستقیم اگر این صراط مستقیم نیامده بود در عالم ما بودیم و شیطان همه را برده خودش می کرد حضرت فرمود بعد از این که من مبعوث شدم مأیوس شد از این که کسی اورا عبادت کند. البته این همه تلاشی که بعد کرده این تلاش از سر یأس است معنی تلاش این نیست که زحمت نمی کشد. فقط کار رسول خدا را دشوار کرده هزینه روی دوش رسول خدا گذاشته، عاشورا روی دوش رسول خدا گذاشته، داستان احراق بیت را روی دوش حضرت گذاشته، نه این که مأیوس نیست مأیوس است می داند وقتی حضرت آمدند می خواهند عبادالله را هدایت کنند یک جوری صحنه را می چینند هیچی برای شیطان نمی ماند. همین هم هست فرمود در روز قیامت وقتی سیدالشهداء بساط شفاعت را پهن می کنند و دستگیری می کنند شیطان دست به دهان انگشت به دهان می گیرد که یک نفس برای من باقی نگذاشته، یعنی هر کسی را شیطان می خواسته در عالم شکار کند حضرت جلوتر گرفتند هر به درد بخوری، آنهایی برای شیطان ماندند که در جهنم با هم نزاع می کنند. شیطان می گوید من شما را دعوت نکردم آنها می گویند تو گفتی بیا الان هم دست ما را بگیر می گوید خود من هم گرفتارم من کی گفتم شما بیایید. من با دیگران کار داشتم. من آدم ها را می خواستم جهنمی کنم بنده ها، شما که، گفت آن بنده خدا خواب دیده بود شیطان زنجیرهایی دارد و یکیش زنجیر فوق العاده پاره شده گفت این چی است گفت این مال مرحوم شیخ انصاری است. نه ماه زحمت کشیدم یک تکان داد پاره کرد. گفت مال من کو گفت تو دنبال من می ایی تو که زنجیر نمی خواهی، آنهایی که شیطان می خواهد ببرد وجود مقدس نبی اکرم همه را جمع کرده، می گویم هزینه روی دوش حضرت گذاشت بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله خون امام حسین ریخته شد تا از جهالت فاصله بگیرند و حیره الضلاله این همین د استان است من التبع هدای فلا یضل و لا یشقی انسان اگر با امام راه رفت گم نمی شود در عالم از امام فاصله گرفت ضل من فارغکم اگر با امام راه رفت هیچی دیگر هم به درد نمی خوردها، نماز و روزه حضرت می فرماید شش هزار سال عبادت کرده شما نمی توانید بفهمید سالش یعنی چی، من که می گویم سال خیال می کنید یعنی سال دنیا نه لا یدری نه این که حضرت نمی دانند از تصور شما آن سال خارج است. لا یدری امن السنه الدنیا امن سن الاخره فرمود دو رکعت نمازش چهار هزار سال طول کشیده این می تواند کید درست کند می تواند مسجدی راه بیاندازد همه را ببرد در مسجد جهنمی کند مسجد ضرار به پا می کند حزب و نجوا به پا می کند. حزب درست می کند حزب الشیطان درست می کند به هم گره می زند نفاق و کفر را در عالم خیلی کارش پیچیده است یک راه بیشتر نیست من التبع هدای فلا یضل ولا یشقی کسی بخواهد گم نشود در عالم تنها راه همین است دنبال این چراغ هدایت در عالم حرکت حرکت کند. دنبال امیرالمومنین روایت تفسیر کرده دیگر عرض کردم هم قرآن توضیح می دهد جریان هدایت را در آیه نور هم در روایات ما فرمود هدی یعنی امیرالمومنین، یعنی امام علیه السلام، لذا شیطان هم تمام قوای خودش را در یک جا متمرکز کرده، یک جا ایستاده، کجاست؟ لاقعدن لهم صراطک المستقیم با تمام وجود من کمینگاهم را صراط مستقیم قرار می دهم هیچ کوتاه نمی آیم. لآتینهم من بین ایدیهم و من خلفهم و عن ایمانهم و ان [] چهار جانب انسان را که شیطان محاصره می کند و حمله می کند در روایت حضرت توضیح دادند یعنی اورا نسبت به آخرت غافل می کند نسبت به پشت سر و دنیا وابسته اش می کنند کانه دنیا همیشه پشت سر است دیگر کان الدنیا لم تکن و کان الاخره لم تضل این بیان وجود مقدس سیدالشهداست دیگر فس المرء خطاه الی اجله گویا دنیا نبوده است گویا آخرت همیشه بوده است و هست و خواهد بود. نسبت به این پیش رو غفل نسبت به پشت سر وابستگی فرمود دست راست شبهات است دست چپ شهوات است. راه نجات هم همین است دیگر انسان با امام باشد از همه طرف حمله می کنند شبهه شهوت غفلت تعلق به دنیا بعد و لا تجد اکثرهم شاکرین این شکر شکر همین صراط است. لاقعدن لهم صراطک المستقیم این صراط شکر می خواهد اتفاقا اگر خدای متعال این صراط را نگذاشته بود از ما شکر نمی خواست. همه امکاناتی که داده برای شکر کافی نبود. در سوره هل اتی وقتی خدای متعال سیر وجودی ما را توضیح می دهد از آن موقعی که لم یکن شیئا مذکورا تا آنجایی که انسان را در قالب نطفه آفرید تا آنجایی که استعدادهای مختلف به او داد و اورا وارد عالم ابتلا و امتحان کرد امکانات امتحان را به او داد و جعلناه سمیعا بصیرا تا همه این امکاناتی که خدای متعال از عوالم قبل ما را سیر داده آورده تا اینجا جعلناه سمیعا بصیرا که خیلی نعمت با عظمتی است اما تا اینجا خدای متعال هیچی از ما نمی خواهد. انا هدیناه السبیل این همه امکانات را ما به راه رساندیم اگر سبیلی در عالم نبود شکر و کفری نبود. انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا، بعد از امام مردم دو دسته می شوند شاکر امام کافر نسبت به امام این عقوبت سنگین مال همین کفران نسبت به امام است نه کفران نعمت های دیگر، آنها هم عقوبت دارد ولی این عقوبت عقوبت کفران امام است. انا اعتدنا للکافرین سالسل و اغلالا و سعیرا این پاداشها مال شکر نعمت امام است. همه شکرها پاداش دارد این پاداش ان الابرار یشربون من کاس کان مزاجها کافورا عینا یشرب بها عبادالله یفجرونها تفجیرا این که انسان از جامی بخورد که در ان جام از چشمه ای ریخته شده که امیرالمومنین آن چشمه را می جوشاند عبادالله ساقی بشوند و در جام انسان بریزند و انسان را تطهیر بکنند این مزد شاکرین امام است. آنهایی که نعمت امام را شکر می کنند ابرار می شوند. اصلا ابرار یعنی این در اصطلاح قرآن، بر یعنی امام ابرار یعنی به امام رسیده ها، لن تنال البر حتی تنفقوا مما تحبون فرمود نحن البر بما نمی رسید الا این که از تعلقات تان در راه ما بگذرید گذشتید به ما می رسید. ابرار به امام رسیده ها هستند لذا انتم نورالاخیار و هدات الابرار چراغ هدایت امام در دل ابرار روشن شده ابرار با امامشان راه می روند. ابرار همان هایی هستند که جعلنا له نورا یمشی به فی الناس فرمودا اماما اگر امام نبود شکر و کفری نبود. لذا ابلیس وقتی امام آمد می گوید من کمینگاهم را امام قرار می دهم نمی گذ ارم با امام و لا تجد اکثرهم شاکرین اکثر نسبت به امام شاکر نخواهند بود. ولاتجد اکثرهم شاکرین. احد دیده ها و بدر دیده ها ارتد الناس بعد رسولها الا ثلاث او اربع، خدای متعال هیچ کم نگذاشته، دستور به هبوط داده هبوط هم لوازم د ارد آن عالم اقتضائی د ارد این عالم اقتضائی شیطان و قوایش آمدند از هر گوشه عالم می جوشد قوای شیطان، مکائدش نقشه هایش طرح هایش هر حادثه مهمی پیش می آید او مقابلش نقشه ای دارد حتی در روایات شب قدر دارد شب قدر که امام شب قدر دارد او هم شیاطین جمع می شوند دور و برشان آنقدر اخبار برایش می آورند که توهم برش می د ارد خیال می کند خودش محور عالم است. فقط وقتی با امام مواجه می شود متوجه می شود نه کار دست امام است دست او نیست. وقتی امام به دنیا می آید فرمود وقتی ولی خدا به دنیا می آید تمام قوای خودش را فراخوان می دهد می گویند چی شده می گویند ولی خدا به دنیا آمده، اگر به سن رشد برسد همه رشته های ما را پنبه می کند. می فهمد وقتی وجود مقدس نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم متولد شدند در نقل هست که شیاطین از رفتن به مرحله ای مراحل آسمان منع شدند. شیطان دید راه های آسمان بسته شده قوای خودش را فرستاد بروند ببینند چه اتفاقی در عالم افتاده متوجه نشدند خودش گشت رسید دید سران ملائکه در مکه فرود آمدند جبرئیل و، متوجه شد هر خبری هست اینجاست. رفت وارد مکه بشود جلویش را گرفتند تغییر شکل داد صورت پرنده ای باز هم جبرئیل جلویش را گرفتند فتند چه خبر است گفت هیچی پیامبر خاتم به دنیا آمد. گفت در خودش بهره دارم؟ جبرئیل فرمود نه، گفت در امتش گفت چرا، گفت همین برای من کافی است. برگشت شروع کرد طراحی کردن، یک همچین موجود عجیب غریبی است. وقتی غدیر به پا شد ملاحظه فرمودید روایات متعددی است دیگر، وقتی غدیر به پا شد باز فراخوان داد همه قوایش را جمع کرد گفتند چی شد گفت هیچی اگر این کاری که حضرت کردند تمام شد احدی گناه نمی کند. نه شرک و فکر جمع می شود معصیت جمع می شود. محیط ولایت امام که محیط ناه نیست. مثل بهشت است دیگر در بهشت که کسی گناه نمی کند. همه اختیار دارند و گناه نمی کنند. وقتی وارد محیط ولایت شدی اختیار هست اما اختیار پاک می شود. وادی ایمن است شیطان آنجا راه ندارد. بهش به همدیگر به خود او به قوا سران به او به همدیگر هی دلداری می دادند گفت برو جلو حالا ببین چی می شود گفت من از سران اینها یک قولی گرفتم حالا در روایت دارد وقتی آن قصه پیش آمد که حضرت فرمود دوات و قلم بیاورید آن جمله زشت را آن مرد ناپاک گفت شیطان صدا زد گفت ببینید اینها کافر شدند امت انبیاء گذشته این کار را نمی کردند. وقتی سقیفه به پا شد در نقل هست دوباره قوا را صدا زد گفت کار تمام شد تاجگذاری کرد نشست بر تخت گفت بروید خوش باشید به تأخیر افتاد. یعنی اینطوری نقشه می کشد والا کذلک جعلنا لکل نبی عدوا شیاطین الانس والجن من درسم را پس می دهم آدم اینطوری می فهمد که آن ابلیس اگر وجود مقدس نبی اکرم نبود کس دیگر حریفش نبود. انبیاء دیگر هم با تکیه به نبی اکرم عبور می کنند از او، لذا اما یأتینکم منی هدی آن ابلیسی که رقیب نبی اکرم است در عالم شیطان جن، کذلک شیطان انس ،او رئیس ابالیس است لذا در روایات وقتی در آن حدیث عقل و جهل وقتی عقل و جهل را مقابل هم قرار د اده و تفسیر شده قوایشان معمولا بزرگان اینطوری معنا کردند که عقل مقامی است مقامات نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و جهل هم ابلیس الابالسه است رئیس شیاطین انس و جن حالا آن هست که مقابل حضرت هست. این دو تا قوا در عالم با هم درگیرند. وقتی اینطوری شد اما یأتینکم منی هدی و من التبع هدای، تنها راه همین یک کلمه است. من التبع هدای فلا یضل ونلا یشقی، شیطان هزینه روی دست حضرت گذاشت. البته این هزینه به خاطر ضعف ما بود. حضرت به خدا قول داده که همه را خوبان عالم هر که بخواهد در راه دا قدم بردارد از دست شیطان نجاتش بدهد. از نقشه های پیچیده شیطان از ضلال شیطان از شقاوتی که شیطان ایجاد می کند در عالم نجات بدهد. شیطان هم با تمام وجود تلاش کرده همه را از امام جدا کند. برای این که امت برگردند به امیرالمومنین باید عاشورا به پا بشود. این معنی جمله سیدالشهداست. انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی ارید ان امر بالمعروف و عنها عن المنکر و اسیر بسیره جدی و ابی فساد و صلاح در قرآن اصطلاح است. لا تفسدوا فی الارض بعد اصلاحها ای اصلاخها بمحمد و علی، فساد یعنی از مدار امام برگرداندن، معروف یعنی خود امام این در خطبه غدیریه است. حضرت اواخر خطبه غدیریه دعوت می کنند به فروع از جمله می فرمایند مر به معروف و نهی از منکر کنید بعد می فرمایند مهمترین معروف همین چیزی است که من امروز گفتم، مهمترین امر به معروف دعوت به این امر است و مهمترین نهی از منکر مخالفت با این امر است. لذا ابوحنیفه از امام صادق پرسید معروف چی است فرمود هو المعروف فی السماء والارض امیرالمومنین، عرض کرد گفت پس منکر چی است حضرت فرمودند که الذان ظلماه وابتذاه حقه و حمل الناس علی کتفه او منکر است این معروف، هزینه روی دوش حضرت گذاشت. برای این که مردم برگردند به مدار امیرالمومنین سیدالشهداء باید بیاید انما خرجت لطلب الاصلاح فی امت جدی ارید ان آمر بالمعروف و عنها عن المنکر و اسیر بسیره جدی و ابی لذا غروب عاشورا تعبیر این است نصر مشرف شد به کربلا پیغام آمد شاید در نقل است جبرئیل آمدند خدای متعال می فرمایند همه چیز را به شما برمیگردانیم. هیچی هم از مقام خودتان کم نمی گذ اریم. ولی در یک نقلی است که آن عهدنامه حضرت با خدا هم آوردند ولی شما یک قراری با خدا بستید حضرت عرضه د اشتند یا فرمودند که ما پای عهدمان با خدا هستیم این عهد همان است بذل مهجته چیزی از خودش کم نمی گذاشتند ولی ما گم می شدیم در عالم بذل مهجته فیک لیستنقض عبادک من الجهاله و حیره الضلاله ضلالی که شیطان ایجاد می کند گمگشتگی حیرت می آورد برای این هزینه ای است که روی دست حضرت گذاشته خدا لعنت کند شیاطین را، وقتی حضرت این را فرمودند جبرئیل این طوری ظاهرا هست عرض کرد آقا پس غروب نزدیک شده مثل امیرالمومنین حمله می کرد به لشکر غروب نزدیک شده، السلام علیک یا ابا عبدالله. هرچه داشت در راه خدا داد. هرچه داشت. نگاه کرد سمت راست و چپش هیچ کس نمانده، آمد مقابل لشکر ایستاد شروع کرد استنصار کردن کمک خواستن از چه کسی کمک می خواست می خواست دلی را تکان بدهد ممکن است کسی از لشکر هدایت بشود با ما حرف می زد از طول تاریخ ممکن است امام است. ان لم لبیک داعی الله ان کان لم یجدک بدنی عند استغثاتک و لسانی عند استنصارک فقد اجابک قلبی و سمعی و بصری زیارت اول رجب است. ولی می گویند یک نفر فقط جواب داد. صدای گریه از خیمه ها بلند شد. حضرت خودش را به خیمه ها نزدیک شد عزیزانم مگر نگفته بودم بلند گریه نکنید. گفتند آقا جان از وقتی شما صدای غربتت بلند شده این طفل بی قرار است. نمی توانیم آرامش کنیم هرچه از این دامن به آن دامن می دهیم قرار نمی گیرد. فرمود ناولینی ولدنی الصغیر فیض آماده است یک جمله عرض ادب کنم. فرزند را در اغوش گرفت می خواست وداع کند لاودعه نمی دانم چی شد کار به اینجا کشید دیدند علیش را به میدان آورده.